17 października 2022 r. na placu Marszałka Józefa Piłsudskiego w Warszawie została otwarta najnowsza wystawa multimedialna IPN „Patrioci. Żołnierze. Żydzi”.

W październiku 1939 roku, kiedy wskutek korekty granicy rozbiorowej Sowieci opuścili Suwalszczyznę, a na ich miejsce przyszli Niemcy, Aleksander Omiljanowicz był łącznikiem w... Związku Walki Zbrojnej (oddział Stanisława Wyrodnika, ps. „Burza”). W lipcu 1941 roku za tę działalność został aresztowany. Proces toczył się w Królewcu. Kilkunastu jego kolegów Niemcy stracili, on dostał najniższy wyrok – cztery lata. Niemal do końca wojny siedział w kilku niemieckich obozach (podobno był tam traktowany na szczególnych zasadach).

Październik 1920 r. był burzliwym miesiącem dla rodzącej się II Rzeczpospolitej. To w tym czasie rozstrzygały się losy naszej wschodniej granicy, a przeprowadzony, na polecenie marszałka Józefa Piłsudskiego, przez generała Lucjana Żeligowskiego pozorowany bunt zdecydował o włączeniu Wileńszczyzny w granice Polski. 

Sejm Śląski utworzono na mocy ustawy konstytucyjnej Sejmu Ustawodawczego z dnia 15 lipca 1920 r., zawierającej statut organiczny Województwa Śląskiego. 24 września 1922 r. odbyły się pierwsze wybory do Sejmu Śląskiego, a 10 października 1922 r. jego pierwsze posiedzenie.

Po bitwie pod Kłuszynem hetman Stanisław Żółkiewski na prośbę bojarów 9 października 1610 roku zajął Kreml, w związku z czym do 7 listopada 1612 roku okupowała go polska załoga wojskowa pod dowództwem Aleksandra Korwina Gosiewskiego i Mikołaja Strusia. Mennica w Moskwie rozpoczęła bicie srebrnych kopiejek z wizerunkiem przyszłego nowego cara, Władysława Zygmuntowicza.

Przez ponad 10 lat - od 16 października 1944 roku do 9 grudnia 1954 roku – generał brygady bezpieki Mieczysław Mietkowski pełnił kluczową funkcję wiceszefa jednej z najkrwawszych instytucji komunistycznego aparatu represji: Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego. Dodatkowo, od lutego 1949 roku był członkiem Komisji Bezpieczeństwa KC PZPR, nadzorującej aparat represji. Czyli z ramienia „przewodniej” partii kontrolował bezpiekę, którą zarządzał. Po prostu szara eminencja stalinowskiego terroru.

Dziś w Kościele katolickim obchodzone jest obowiązkowe wspomnienie Najświętszej Maryi Panny Różańcowej ustanowione na pamiątkę zwycięstwa floty krajów chrześcijańskich nad wojskami Imperium Osmańskiego. Bitwę stoczono 7 października 1571 roku.

5 października 2022 roku w Uzbekistanie odbyły się uroczystości rocznicowe upamiętniające utworzenie armii gen. Andersa i jej drogę ku ojczyźnie. Na Polskich Cmentarzach Wojennych w Shahrisabz i Kitob prezes Instytutu Pamięci Narodowej dr Karol Nawrocki oraz pozostali członkowie delegacji Instytutu oddali hołd żołnierzom i cywilnym obywatelom Polski, którym nie udało się wrócić do ojczyzny. Delegacja IPN złożyła kwiaty pod pomnikami upamiętniającymi spoczywających tam polskich żołnierzy.

To już ostatnie dni trwania wystawy Witkacy. Sejsmograf epoki przyspieszenia w Muzeum Narodowym w Warszawie. 

Muzeum Śląskie zaprasza na kolejny wykład archeologiczny, który odbędzie się 13 października o 18.00. Tym razem dr Łukasz Oleszczak z Uniwersytetu Jagiellońskiego opowie o wczesnoscytyjskim kurhanie w syberyjskiej „Dolinie Królów” w Tuwie.

Po wakacyjnej przerwie Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej zaprasza na kolejne spotkania w ramach warsztatów archiwalnych realizowanych wspólnie z Mazowieckim Samorządowym Centrum Doskonalenia Nauczycieli.

Instytut Pamięci Narodowej zaprasza na spotkanie otwarte z cyklu „Historie o historii”, które odbędzie się 7 października o godzinie 17.30 w Przystanku Historia IPN im. Janusza Kurtyki (ul. Marszałkowska 21/25).

– Druga strona głównie teoretyzuje, ignoruje archiwa do dużego stopnia, odrzuca tradycyjne reguły naukowe (a w tym nie tylko historii, ale i socjologii) i pisze pod z góry przyjętą tezę, że mord popełnili Polacy – mówił w wywiadzie z 2021 r. prof. Marek Jan Chodakiewicz, współautor książki „Jedwabne. Historia Prawdziwa”, w rozmowie z Mateuszem Kosińskim.

– Ojciec wiedział, że może nie wyjść żywy ze stalinowskiego więzienia. I był na to gotowy. Do dziś jest przekonany, że to Boża Opatrzność pozwoliła mu przetrwać, mimo iż co najmniej kilka razy był bliski śmierci – mówi Agata Kłopotowska, córka Antoniego Lenkiewicza, historyka, publicysty, twórcy antykomunistycznego harcerstwa, więźnia okresu stalinowskiego, działacza pierwszej Solidarności, kawalera Orderu Orła Białego, w rozmowie z Agnieszką Żurek.

– Polacy jako pierwsi stawili skuteczny opór ideologiczno-totalitarnej machinie, która w oparciu o komunizm stworzona została w Rosji – mówi prof. Andrzej Nowak w rozmowie z Mateuszem Kosińskim.

Karol Nawrocki, prezes IPN podczas 30. Krajowego Zjazdu Delegatów NSZZ "Solidarność" podkreślał piękną historię "Solidarności", która wciąż trwa.

Upiór był w ludowym ujęciu człowiekiem, który przychodził na świat z dwiema duszami. Gdy umierał, jedna z dusz pozostawała w ciele i je ożywiała – mówi Łukasz Kozak, autor książki „Upiór. Historia naturalna”, w rozmowie z Mateuszem Kosińskim. 

Bitwa pod Kowalewem została stoczona 5 października 1716 roku pomiędzy wojskami konfederatów tarnogrodzkich a armią saską króla Augusta II Mocnego. Bitwa zasłynęła z powodu wykonanej podczas niej ostatniej w dziejach szarży husarii[. Bitwa rozegrała się na polach między Kowalewem Pomorskim a Pluskowęsami.

Marek Muszyński. Autor ulotki protestującej przeciwko prześladowaniu studentów w marcu 1968 roku. Zatrzymany, wyszedł po trzech miesiącach aresztu. Skazany w lipcowym procesie na dwa lata więzienia w zawieszeniu. W 1980 roku współtwórca „S” na Politechnice Wrocławskiej. W stanie wojennym najdłużej ukrywający się działacz podziemnej Solidarności. 

40 lat temu, 4 października 1982 r., Izba Wojskowa Sądu Najwyższego zaocznie skazała na śmierć byłego ambasadora PRL w USA Romualda Spasowskiego. Ten, obok Zdzisława Rurarza, ambasadora w Tokio, był jednym z dwóch dyplomatów komunistycznej Polski, którzy po wybuchu stanu wojennego postanowili porzucić placówki i poszukać schronienia w państwach Zachodu.