Wojna o Lednicę. Narasta konflikt między Stowarzyszeniem Lednica 2000 i dominikanami. Czy spotkania młodzieży przetrwają?
Stowarzyszenie Lednica 2000
Stowarzyszenie Lednica 2000 im. o. Jana Góry OP napisało w sprawie organizacji spotkań lednickich tekst, który upubliczniony został za pośrednictwem Katolickiej Agencji Informacyjnej. Poniżej pełen tekst oświadczenia:
„W dniu 23.12.2021 r. na stronie internetowej poznańskiego Klasztoru Dominikanów opublikowane zostało ogłoszenie, że Dominikanie Spotkania Lednickie traktują jako wielkie dzieło ewangelizacyjne oraz chcą i będą je kontynuować we współpracy z szeroko pojętym środowiskiem lednickim, tak aby współodpowiedzialność za organizację spotkania była doświadczeniem polskiej młodzieży, która będzie mogła czerpać wsparcie z kapitału i dorobku poprzednich pokoleń będących współorganizatorami tego dzieła.
Kilka dni temu w prasie ogłoszono, że słowa «Na krańce świata» będą hasłem tegorocznego XXVI Spotkania Młodych nad Lednicą w dniu 4 czerwca 2022 r., które tym razem wspólnie z Dominikanami przygotowują Papieskie Dzieła Misyjne w Polsce.
W związku z powyższymi informacjami Zarząd i Komisja Rewizyjna Stowarzyszenia LEDNICA 2000 im. o. Jana W. Góry OP, dotychczasowego organizatora ww. Spotkań, oświadczają, że traktują ww. informacje jako przejaw woli samodzielnej organizacji ww. Spotkania jedynie przez Dominikanów, bez udziału naszego Stowarzyszenia, choć z wykorzystaniem symboli do niego należących, które dotychczas zawsze organizowane było przez nas w zgodnej współpracy z dominikańskimi duszpasterzami Lednicy oraz tysiącami wolontariuszy.
Niestety Rada poznańskiego Klasztoru Dominikanów od lipca 2021 roku zawiesiła obecność i opiekę duszpasterską Dominikanów w Ośrodku na Polach Lednickich oraz jakąkolwiek współpracę z naszym Stowarzyszeniem, co skutkowało wydaniem przez Księdza Prymasa zakazu sprawowania Eucharystii i innych sakramentów w ww. miejscu. Klasztor zadeklarował wolę organizacji Spotkań Lednickich jedynie z podmiotami i osobami świeckimi zaproszonymi przez siebie do współpracy.
Przyczyną powyższej sytuacji była chęć Stowarzyszenia kontynuowania umowy nieodpłatnego użyczenia z 2012 r., zawartej na 15 lat z poznańskim Klasztorem Dominikanów przez Stowarzyszenie, reprezentowane przez jego ówczesnego prezesa – Ojca Jana W. Górę, której niezwłocznego rozwiązania około rok temu zaczęli stanowczo domagać się od Stowarzyszenia duszpasterze ledniccy i władze poznańskiego Klasztoru Dominikanów, działając przy tym za wiedzą i aprobatą Ojca Prowincjała.
Ponieważ Stowarzyszenie nie zaakceptowało tego ultimatum, a nie wypracowano innego porozumienia, które satysfakcjonowałoby każdą ze stron, dlatego od 11 lipca 2021 r. duszpasterze ledniccy za aprobatą Ojca Prowincjała opuścili Pola Lednickie, przestali tam zamieszkiwać i zaniechali sprawowania w tym miejscu wszelkich sakramentów i jakiejkolwiek opieki duszpasterskiej. Skierowali też stosowne pismo do Księdza Arcybiskupa Wojciecha Polaka, gospodarza miejsca, z prośbą o zawieszenie zgody na prowadzenie tam działalności duszpasterskiej.
Wobec powyższego Ksiądz Arcybiskup Wojciech Polak zdecydował, że «wszelka dalsza działalność duszpasterska na Polach Lednickich będzie możliwa dopiero po rozwiązaniu zaistniałych trudności i dojściu do porozumienia Stowarzyszenia z Zakonem Dominikanów».
Mimo kilkukrotnych spotkań przedstawicieli Stowarzyszenia oraz Ojca Wojciecha Surówki i Ojca Przeora Michała Śliża nie udało się dotychczas wypracować żadnego porozumienia w sprawie dalszego, innego niż dotychczas, sposobu korzystania z Ośrodka na Polach Lednickich i zarządzania nim.
Z dużym ubolewaniem, żalem i zgorszeniem osoby związane z Dominikanami i dziełem Lednicy odbierają fakt, że na Polach Lednickich z powodu opuszczenia ich przez Dominikanów nie można sprawować Eucharystii ani innych sakramentów i nie ma żadnej opieki duszpasterskiej nad tym miejscem ani osobami tam pielgrzymującymi, przebywającymi lub pracującymi. Lednica to dzieło całoroczne, nie jednorazowe wydarzenie, które jest szczególnym świętem wszystkich zaangażowanych w to dzieło, zwieńczeniem całorocznej pracy duszpasterskiej.
Brakuje zaniechanej wskutek wyżej opisanej sytuacji opieki duszpasterskiej nad osobami, które od wielu lat tworzyły wielopokoleniową Wspólnotę Lednicką i Ruch Lednicki, a które wskutek powyższych zdarzeń, zgorszone i zniechęcone, uległy rozproszeniu i wycofały się z aktywnego uczestnictwa, nie będąc zaproszone przez duszpasterzy lednickich i Przeora poznańskiego Klasztoru do wąskiego kręgu jedynie młodych osób, z którymi podobno przygotowywane jest przyszłoroczne lednickie Spotkanie Młodych.
Taka sytuacja niestety nie niesie optymizmu co do przyszłości Lednicy i spuścizny Ojca Jana W. Góry. Nie jest możliwy dalszy twórczy rozwój dzieła Lednicy bez wspólnej zgody i współodpowiedzialności wszystkich osób duchownych i świeckich, w tym Ojców Dominikanów i członków naszego Stowarzyszenia, którym leżą na sercu dalsze losy Lednicy oraz twórcza (zgodnie z duchem nowych czasów) kontynuacja i rozwój dzieła Ojca Jana Góry, tego, co zostawił nam w duchowym, moralnym i materialnym spadku.
Nasze Stowarzyszenie, powołane w roku 2002 przez Ojca Jana W. Górę, zarejestrowane w sądzie jako organizacja pożytku publicznego, jest użytkownikiem i formalnym gospodarzem Ośrodka Duszpasterskiego na Polach Lednickich, który powstał z inicjatywy Ojca Jana i staraniem osób świeckich, by służył szczególnie młodym jako dom, w którym mają oni swoje miejsce i za który czują się współodpowiedzialni. Członkami Stowarzyszenia są osoby aktywnie uczestniczące w tworzeniu dzieła lednickiego od samego początku, czyli od 25 lat, przedsiębiorcy, fundatorzy Ośrodka na Polach Lednickich, członkowie zespołu muzycznego Siewcy Lednicy oraz wychowankowie duszpasterstwa akademickiego prowadzonego przez o. Jana W. Górę OP.
Istotą dzieła Lednicy jest kształtowanie człowieka świadomego swej wiary, osoby integralnej, dojrzałego chrześcijanina – wynika to z twórczego podjęcia przez o. Jana Górę nauczania św. Jana Pawła II, który dziełu Lednicy błogosławił.
Pola Lednickie i wszystkie podejmowane tu działania rozwijają się przez lata dzięki dużej aktywności ludzi świeckich, hojnym wsparciu fundatorów, licznych darczyńców i zaangażowaniu tysięcy wolontariuszy. Cieszymy się z doceniania tego dzieła przez wielu ludzi Kościoła w Polsce i na świecie (w tym wszystkich Prymasów Polski oraz arcybiskupów i biskupów), przez osoby konsekrowane, katechetów, pielgrzymów, czy też osoby poszukujące swej wiary albo chcące ją umocnić w miejscu chrztu Polski bądź pod symboliczną Bramą Rybą tzw. Bramą Trzeciego Tysiąclecia.
Jesteśmy głęboko poruszeni, zaniepokojeni, zasmuceni i zgorszeni decyzjami aktualnej Rady poznańskiego Klasztoru Dominikanów i duszpasterzy lednickich, które odbieramy jako porzucenie Dzieła Lednickiego w jego zasadniczym kształcie nadanym mu przez Ojca Jana Górę z naszym udziałem przez okres ostatniego ćwierćwiecza. W ocenie naszej i wielu innych osób zaangażowanych w ww. dzieło, w zaistniałej sytuacji zagraża mu odejście od dotychczasowych koncepcji duszpasterskich ojca Jana Góry oraz dobrze sprawdzonych, nadal aktualnych i skutecznych sposobów ich realizacji.
Dotychczas istniejąca szeroka wieloosobowa i wielopokoleniowa Wspólnota Lednicka i Ruchy Lednickie bez opieki duszpasterskiej ulegają rozproszeniu i zniechęceniu. Niestety, nie zastąpi ich jedynie wąska grupa kilku czy kilkunastu osób wybranych i zaproszonych do współpracy.
Dotychczas Dzieło Lednicy – tak jak i Pola Lednickie – miało charakter otwarty, było stałym współdziałaniem między wieloma osobami i wspólnotami ludzi świeckich oraz duchownych z całej Polski. To współdziałanie opierało się zasadniczo na aktywności świeckich, którzy byli i są nosicielami różnych pożytecznych dobrych idei i moralnymi właścicielami Pól Lednickich, niezależnie od faktu, że ich formalnym nominalnym właścicielem jest poznański Klasztor Dominikanów, który powierniczo otrzymał z dobroczynności osób świeckich na nominalną własność nieruchomości na Polach Lednickich, bez żadnego ze swej strony istotnego wkładu finansowego czy materialnego, z przeznaczeniem dla tworzenia i rozwijania ww. dzieła lednickiego, pozwalając w ten sposób wziąć osobom świeckim odpowiedzialność za przyszłość i rozwój Kościoła katolickiego w Polsce. Jest to szczególnie istotne dla współczesnego Kościoła, który przeżywa trudny czas i potrzebuje otwarcia na zaangażowanie ludzi świeckich, by budować wzajemne zaufanie i powstrzymać sytuacje odchodzenia ich od wspólnoty Kościoła. Z tą wizją o. Jan Góra stworzył Lednicę. Celem jego posługi duszpasterskiej było to, by wybór Chrystusa dokonywany na Polach Lednickich owocował postawą bycia darem dla drugich i twórczą, zaangażowaną obecnością świeckich w Kościele. Jako wielki wizjoner Ojciec Jan bronił podmiotowości świeckich, nie pozwalając na sprowadzanie ich jedynie do roli biernych «konsumentów usług religijnych», zarządzanych przez duchowieństwo, bez prawa do istotnego głosu i brania wspólnej odpowiedzialności za losy ww. dzieła.
Opisane wyżej decyzje duszpasterzy lednickich i władz poznańskich Dominikanów z ogromnym smutkiem i przykrością odbieramy jako przejaw próby zawłaszczenia Lednicy, w tym Spotkań Lednickich, jedynie dla poznańskiego Klasztoru i nielicznych osób wybranych do współpracy przez jego władze, przy eliminacji większości świeckich, w tym należących do naszego Stowarzyszenia, dotychczas świadomie, odpowiedzialnie, aktywnie z pełnym poświęceniem zaangażowanych w realizację dzieła Lednicy i jej misję. W naszej ocenie działania aktualnych władz poznańskiego Klasztoru Dominikanów stawiają pod znakiem zapytania realną możliwość dalszego szerokiego i pozytywnego oddziaływania Lednicy w sferze duszpasterstwa młodych w Polsce i na świecie.
Za dyskryminujące uznajemy wszelkie podejmowane próby marginalizacji lub wykluczenia jakiejkolwiek części laikatu z Kościoła powszechnego, w tym naszego Stowarzyszenia, Wspólnoty Lednickiej i Ruchów Lednickich.
Nie akceptujemy dzielenia nas przez nikogo z jakichkolwiek przyczyn, marginalizowania lub wykluczania kogokolwiek z ww. Dzieła.
Wierzymy, że Pola Lednickie mogą być i będą dalej polami dialogu, porozumienia i wspólnotowej radości, w przyjaźni i miłości do Boga i wszystkich ludzi, a nie miejscem jakiegokolwiek odrzucenia, presji, niechęci czy nienawiści.
Jako świeccy wyrażamy jednoznacznie naszą wolę współpracy ze wszystkimi życzliwymi Lednicy dominikanami i duszpasterzami, chcącymi w pełni swoich możliwości zaangażować się w jej dalszy rozwój, zasadniczo zgodny z wolą Ojca Jana Góry jako jej twórcy, którzy szanować będą jej istotę, korzenie, tradycję i dorobek oraz wszystkich ludzi, którzy dotychczas ją tworzyli i nadal ją budują, którzy chcieliby prowadzić intensywną pracę formacyjną i duszpasterską, korzystając z potencjału, którego pokłady stale odnajdujemy w spuściźnie Ojca Jana, ewolucyjnie zmieniając jej oblicze, wsłuchując się w nowe wyzwania obecnych czasów.
Licząc na szybkie przywrócenie Eucharystii na Lednicy, chcemy nadal z Ojcami Dominikanami kontynuować i rozwijać wszystkie nasze dotychczasowe działania związane z organizacją corocznych Spotkań Lednickich. Chcemy i będziemy nadal opiekować się Ośrodkiem im. św. Jana Pawła II na Polach Lednickich i gospodarzyć nim razem ze wszystkimi ludźmi, którzy chcą nadal budować Dzieło Lednicy, by Pola Lednickie wciąż stanowiły miejsce przyjazne i otwarte dla modlitwy oraz rekolekcji, warsztatów, seminariów, debat, koncertów i obecności każdego szukającego domu i Kościoła oraz wybierającego Chrystusa. Nikogo z tego dzieła nie wykluczamy i wszystkich do niego zapraszamy, zachęcając do współpracy z nami.
Jesteśmy poważnymi i odpowiedzialnymi ludźmi, szczerze szukającymi porozumienia i współpracy przy Dziele Lednicy ze wszystkimi osobami dobrej woli – tak duchownymi, jak i świeckimi, szukającymi partnerskiego kompromisu i zgody. Cały czas mamy nadzieję, że takie osoby znajdą się i pozwolą Lednicy nie tylko pokonać zaistniałe trudności i przetrwać, ale i dalej rozwijać się na Bożą chwałę”.
W imieniu Zarządu i Komisji Rewizyjnej list podpisał dr Andrzej Ranke, sekretarz Stowarzyszenia.
Dominikanie
KAI udostępnił także dwa listy poznańskiego przeora o. Michał Śliża OP. Pierwszy stanowi oficjalne oświadczenie przeora wystosowane po publikacji listu Stowarzyszenia Lednica 2000, drugi to wiadomość skierowana bezpośrednio do Stowarzyszenia. Oba listy publikujemy poniżej w całości:
„W związku z opublikowanym Oświadczeniem Stowarzyszenia Lednica 2000 pragniemy poinformować, że przed tygodniem, tj. 5 stycznia 2022, przesłaliśmy do Zarządu i Członków Stowarzyszenia Lednica 2000 list, w którym potwierdziliśmy wolę kontynuacji organizacji Spotkań Lednickich, przedstawiliśmy plan działania i przesłaliśmy otwarte zaproszenie do współudziału Członków Stowarzyszenia w organizacji Lednicy 2022.
Z bólem przyjęliśmy wczorajsze stanowisko Stowarzyszenia Lednica 2000.
Wobec powyższego publikujemy pełną treść naszego listu przesłanego 5 stycznia. W uzupełnieniu chcielibyśmy poinformować, że nastąpiła konieczność czasowego opuszczenia budynków na Lednicy ze względu na przepisy prawa budowlanego. Między innymi z tego powodu miejsce tymczasowo utraciło zdolność służenia celom duszpasterskim w zgodzie z prawem krajowym i kanonicznym.
Niezbędnym jest również uporządkowanie odpowiedzialności za Lednicę. Pracujemy nad modyfikacją umowy użyczenia nieruchomości lednickiej, zawartej przez Dominikanów ze Stowarzyszeniem.
W poczuciu odpowiedzialności za kontynuację dzieła rozpoczętego przez Ojca Jana przystępujemy do organizacji wspólnie ze środowiskiem lednickim kolejnego spotkania. Trwające negocjacje ze Stowarzyszeniem dotyczące aktualizacji umowy użyczenia nie mogą blokować realizacji dzieła Lednicy.
Poprosiliśmy Stowarzyszenie o potwierdzenie udostępnienia Pól Lednickich w celu organizacji spotkania.
Zaprosiliśmy wszystkich, którym sprawa Lednicy jest bliska sercu, w tym również członków Stowarzyszenia, do włączenia się w prace Forum Lednickiego, na którym chcemy opracować szczegółowy plan spotkania.
Pragniemy poinformować, że 6 stycznia w opublikowanym przez KAI wywiadzie dominikańscy duszpasterze ledniccy: o. Wojciech Surówka oraz o. Wojciech Prus, wspólnie z ks. Maciejem Będzińskim oraz ks. Michałem Kacprzykiem z Papieskich Dzieł Misyjnych, zaprezentowali koncepcję duszpasterską dla tegorocznej Lednicy.
W ramach debaty „Wiara i niewiara polskiej młodzieży”, zorganizowanej również przez eKAI 11 stycznia, o. Wojciech Surówka przedstawił rozpoznanie wyzwań duszpasterstwa młodzieży w obecnej sytuacji.
Wrócimy na Lednicę, gdy tylko prawnie i organizacyjnie będzie to możliwe” – zapewnił o. Michał Śliż OP.
Poznański przeor do Stowarzyszenia Lednica 2000
Poznański przeor w kolejnej wiadomości zwrócił się bezpośrednio do członków Stowarzyszenia:
„Szanowni Państwo,
Lednica dzięki Panu Bogu była i jest wspólnym dziełem ojców dominikanów oraz osób świeckich. Te dwie składowe są komplementarne, tzn. można je odróżnić, ale nie można ich od siebie oddzielić, ale też nie można ich mieszać.
Spotkania Lednickie były zawsze zgromadzeniami religijnymi. Odpowiedzialność za ich organizację i przebieg ponosili ojcowie dominikanie, jako instytucja kościelna posiadająca misję kanoniczną oraz będąca właścicielem nieruchomości, na terenie której odbywały się spotkania.
Twórcą Lednicy oraz Spotkań Lednickich był Ojciec Jan, który jako dominikanin łączył w swoim życiu funkcje i działania naznaczone charyzmatem:
• jako spiritus movens Lednicy,
• jako przedstawiciel i nadzorujący realizację spotkań w imieniu Klasztoru,
• jako organizator spotkań i ich wykonawca we współpracy z szeroko rozumianym środowiskiem lednickim, w tym ze Stowarzyszeniem jako jego prezes.
Ojciec Jan, po latach organizacji spotkań, stanął na czele jako prezes powołanego przez siebie oraz osoby świeckie Stowarzyszenia Lednica 2000. Z inicjatywy Ojca pomiędzy Klasztorem i Stowarzyszeniem zawarta została umowa użyczenia terenu Lednicy na realizację celów statutowych Stowarzyszenia z założeniem instytucjonalizacji i umocowania pełnionej funkcji pomocowej zarządzania nieruchomością i wsparcia organizacyjnego.
Klasztor nigdy nie zawierał ze Stowarzyszeniem umowy na działalność duszpasterską i nie delegował tego zadania. Spoiwem i gwarantem dla Klasztoru właściwej realizacji tego zadania był Ojciec Jan, a następnie inni dominikanie pełniący funkcję duszpasterzy lednickich.
Spotkania Lednickie są traktowane przez Klasztor jako dzieło, które dominikanie chcą i będą kontynuować we współpracy z szeroko pojętym środowiskiem lednickim, co zostało potwierdzone przez postanowienia ostatniej Kapituły Prowincjalnej.
Ewolucja i adaptacja do obecnych realiów działalności duszpasterskiej ośrodka na Lednicy, jak i sposobu jego administrowania oraz wiążąca się z tym konieczność dokonania zmian i uzupełnień w zapisach umowy użyczenia zaproponowana na początku roku przez Klasztor nie spotkała się z akceptacją Zarządu Stowarzyszenia, co stało się powodem zawieszenia naszej współpracy w dotychczasowym kształcie.
Wola kontynuacji i rozwoju dzieła Lednickiego w zaktualizowanej formie, potwierdzonej nową umową i porozumieniem ze Stowarzyszeniem, oraz gwarancje udziału członków stowarzyszenia w działalności ośrodka lednickiego i organizacji Spotkań Lednickich były w ostatnim półroczu wielokrotnie potwierdzane przez Klasztor, między innymi podczas zorganizowanych w celu osiągnięcia porozumienia pięciu spotkań przedstawicieli Klasztoru z Zarządem Stowarzyszenia.
Zważając na odpowiedzialność duszpasterską i duchową za kontynuację dzieła lednickiego, pozostającą w ścisłym związku z odpowiedzialnością prawną, zarówno kanoniczną, jak i cywilną spoczywającą na Klasztorze jako:
• organizatorze zgromadzeń religijnych,
• inwestorze-właścicielu nieruchomości na Lednicy
przystępujemy do organizacji Spotkania Lednickiego zaplanowanego na 4 czerwca 2022 r. Zapraszamy wszystkie osoby, którym sprawa Lednicy jest bliska sercu, do włączenia się w przygotowanie tego spotkania.
Mając na uwadze powyższe, a także cele statutowe Stowarzyszenia prosimy Zarząd Stowarzyszenia o potwierdzenie udostępnienia Pól Lednickich w dniach od 9 maja 2022 roku do 18 czerwca 2022 roku w celu organizacji Spotkania Lednickiego 2022.
Liczymy na szybkie wypracowanie zaktualizowanej postaci porozumienia ze Stowarzyszeniem, które dookreśli instytucjonalny udział Stowarzyszenia w organizacji Spotkań Lednickich i działalności Lednicy.
Chcielibyśmy, aby współodpowiedzialność za organizację spotkania była doświadczeniem polskiej młodzieży, która będzie mogła czerpać wsparcie z kapitału i dorobku poprzednich pokoleń będących współorganizatorami tego dzieła. W tym celu organizujemy Forum Lednickie, w którym udział wezmą przedstawiciele młodzieży z różnych ośrodków duszpasterskich i wspólnot oraz uczestnicy szeroko rozumianego środowiska lednickiego. Liczymy na konstruktywny udział w obradach forum członków Stowarzyszenia. O planowanym terminie i programie forum powiadomimy w odrębnej korespondencji” – zapowiedział o. Śliż.