"Język podhalański" następny po "języku śląskim"? Znamienne słowa naukowca

– Nie ma przeszkód, aby gwara górali podhalańskich stała się językiem regionalnym. Ta mowa jest faktycznie żywa i włada nią około 100 tys. osób – ocenił w rozmowie z PAP dr Artur Czesak, dialektolog, leksykograf, badacz słowiańskich mikrojęzyków literackich, juror konkursów gwarowych oraz członek Rady Języka Śląskiego.
Giewont, Tatry
Giewont, Tatry / fot. K. Olszanowska-Kuńka / CC BY-SA 3.0

Dr Artur Czesak podkreślił, że można podnieść gwarę podhalańską do rangi języka regionalnego, tak jak język śląski, ale nie ma na razie oddolnego ruchu, który by o to zabiegał.

– To parlament realizuje wolę grupy obywateli, jeżeli jest taka potrzeba. Jeżeli chodzi o gwarę podhalańską, to mamy nie tylko osoby władające tym językiem, ale i bogatą literaturę, poezję, sztuki teatralne, a nawet przykłady fragmentów Pisma Świętego i dzieł literackich. Sam Stanisław Witkiewicz już w drugiej połowie XIX wieku pisał gwarą góralską, wielkim orędownikiem góralszczyzny był ks. Józef Tischner – stwierdził naukowiec.

Na Podhalu są wszystkie czynniki, aby gwara góralska mogła stać się językiem regionalnym

– uważa dr Czesak.

CZYTAJ TAKŻE: Tusk atakuje Kaczyńskiego i straszy PiS-em: "Wszyscy się śmieja, a powinni się bać"

"Każda gwara regionalna jest językiem"

Zdaniem językoznawcy, na poziomie czysto strukturalnym, każda gwara regionalna jest językiem. Dodatkowo gwara górali podhalańskich ma swoje odmiany, na przykład różni się w Bukowinie Tatrzańskiej, Zakopanem czy w Kościelisku.

Jak twierdzi dr Czesak, te drobne różnice można zepchnąć na dalszy plan i dokonać standaryzacji takiego języka w celach zapisu, aby na przykład móc uczyć języka góralskiego w szkołach lub wydawać książki z jednolitym zapisem. Obecnie gwara góralska jest zapisywana w różny sposób.

Naukowiec dodał, że nie ma bariery językowej między literacką polszczyzną, a góralszczyzną, a atutem jest już opracowany przez prof. Józefa Kąsia wielotomowy leksykon gwary góralskiej.

Procesom zanikania gwar, jako codziennego języka lokalnych wspólnot, towarzyszy inny proces - podnoszenia prestiżu tych lokalnych języków, przenoszenia ich w nowe miejsca, nowe sposoby używania, nowe czasy, nowe techniki przekazu. Chodzi o to, że mniej ludzi na wsi, czy w małych społecznościach mówi gwarą, ale nagle okazuje się, że pojawiają się nowe osoby, nowi mówcy, uczący się tych języków

– powiedział dr Czesak.

CZYTAJ TAKŻE: Aktywiści "Ostatniego Pokolenia" mieli zablokować karetkę pogotowia


Oceń artykuł
Wczytuję ocenę...

 

POLECANE
Zmiany w rządzie. Prezydent powołał nowych ministrów z ostatniej chwili
Zmiany w rządzie. Prezydent powołał nowych ministrów

Prezydent Andrzej Duda powołał Tomasza Siemoniaka na funkcję ministra spraw wewnętrznych i administracji; Hanna Wróblewska objęła funkcję ministra kultury i dziedzictwa narodowego. Szefem resortu aktywów państwowych został Jakub Jaworowski; zaś tekę ministra rozwoju i technologii objął Krzysztof Paszyk.

Rolnicy w Sejmie rozpoczynają strajk głodowy z ostatniej chwili
Rolnicy w Sejmie rozpoczynają strajk głodowy

Rozpoczynamy strajk głodowy, będziemy go kontynuować, aż spotka się z nami premier Donald Tusk - poinformował w imieniu protestujących w Sejmie rolników - Mariusz Borowiak ze Związku Rolników "Orka".

Niepokojące doniesienia z granicy. Straż Graniczna wydała komunikat z ostatniej chwili
Niepokojące doniesienia z granicy. Straż Graniczna wydała komunikat

Straż Graniczna regularnie publikuje raporty dotyczące wydarzeń na granicy polsko-białoruskiej.

Komorowski: Wyborcy lubią, kiedy im się obiecuje, nawet jeśli się nie zrealizuje z ostatniej chwili
Komorowski: Wyborcy lubią, kiedy im się obiecuje, nawet jeśli się nie zrealizuje

W poniedziałek gościem u red. Bogdana Rymanowskiego był Bronisław Komorowski, były prezydent RP. 

Pałac Prezydencki: Trwa spotkanie prezydenta Dudy i premiera Tuska. Rozmawiają w cztery oczy z ostatniej chwili
Pałac Prezydencki: Trwa spotkanie prezydenta Dudy i premiera Tuska. Rozmawiają w cztery oczy

– W Pałacu Prezydenckim rozpoczęło się spotkanie w cztery oczy prezydenta Andrzeja Dudy z premierem Donaldem Tuskiem – przekazał w poniedziałek, przed ceremonią powołania nowych członków Rady Ministrów przez prezydenta, sekretarz stanu w Kancelarii Prezydenta Wojciech Kolarski.

Pożar w Siemianowicach Śląskich. Wydano nowy komunikat z ostatniej chwili
Pożar w Siemianowicach Śląskich. Wydano nowy komunikat

W poniedziałek powinna zapaść decyzja o wszczęciu śledztwa w sprawie piątkowego pożaru nielegalnego składowiska w Siemianowicach Śląskich – dowiedziała się PAP w prokuraturze. Na razie nie jest przesądzone, która jednostka będzie nadzorowała to postępowanie.

Dziś 43. rocznica zamachu na papieża Jana Pawła II z ostatniej chwili
Dziś 43. rocznica zamachu na papieża Jana Pawła II

43 lata temu, 13 maja 1981 r., papież Jan Paweł II został ciężko ranny w zamachu na placu Świętego Piotra w Watykanie. Bezpośrednim sprawcą zamachu był Turek Mehmet Ali Agca, ale nie udało się definitywnie ustalić tego, kto stał za próbą zabicia papieża.

Euforia w Pałacu Buckingham. Książę William i Kate Middleton ogłosili radosną nowinę z ostatniej chwili
Euforia w Pałacu Buckingham. Książę William i Kate Middleton ogłosili radosną nowinę

Głośno wokół Pałacu Buckingham. Wszystko za sprawą oświadczenia, jakie wydali w mediach społecznościowych książę William i Kate Middleton.

Sensacja w Rosji. Szojgu na wylocie, Putin nominował nowego ministra obrony z ostatniej chwili
Sensacja w Rosji. Szojgu na wylocie, Putin nominował nowego ministra obrony

Ekonomista Andriej Biełousow, nominowany na nowego ministra obrony Rosji, był przez wiele lat doradcą Władimira Putina w sprawach gospodarczych. Znany jest jako zwolennik silnej roli państwa w gospodarce. W 2014 roku jako jedyny z ekonomistów w otoczeniu Putina poparł aneksję ukraińskiego Krymu.

„Kto dopuścił, żeby tak ubrana kobieta wystąpiła w telewizji?” Burza po emisji popularnego programu TVN z ostatniej chwili
„Kto dopuścił, żeby tak ubrana kobieta wystąpiła w telewizji?” Burza po emisji popularnego programu TVN

W sieci zawrzało. Wszystko przez popularny program TVN.

REKLAMA

"Język podhalański" następny po "języku śląskim"? Znamienne słowa naukowca

– Nie ma przeszkód, aby gwara górali podhalańskich stała się językiem regionalnym. Ta mowa jest faktycznie żywa i włada nią około 100 tys. osób – ocenił w rozmowie z PAP dr Artur Czesak, dialektolog, leksykograf, badacz słowiańskich mikrojęzyków literackich, juror konkursów gwarowych oraz członek Rady Języka Śląskiego.
Giewont, Tatry
Giewont, Tatry / fot. K. Olszanowska-Kuńka / CC BY-SA 3.0

Dr Artur Czesak podkreślił, że można podnieść gwarę podhalańską do rangi języka regionalnego, tak jak język śląski, ale nie ma na razie oddolnego ruchu, który by o to zabiegał.

– To parlament realizuje wolę grupy obywateli, jeżeli jest taka potrzeba. Jeżeli chodzi o gwarę podhalańską, to mamy nie tylko osoby władające tym językiem, ale i bogatą literaturę, poezję, sztuki teatralne, a nawet przykłady fragmentów Pisma Świętego i dzieł literackich. Sam Stanisław Witkiewicz już w drugiej połowie XIX wieku pisał gwarą góralską, wielkim orędownikiem góralszczyzny był ks. Józef Tischner – stwierdził naukowiec.

Na Podhalu są wszystkie czynniki, aby gwara góralska mogła stać się językiem regionalnym

– uważa dr Czesak.

CZYTAJ TAKŻE: Tusk atakuje Kaczyńskiego i straszy PiS-em: "Wszyscy się śmieja, a powinni się bać"

"Każda gwara regionalna jest językiem"

Zdaniem językoznawcy, na poziomie czysto strukturalnym, każda gwara regionalna jest językiem. Dodatkowo gwara górali podhalańskich ma swoje odmiany, na przykład różni się w Bukowinie Tatrzańskiej, Zakopanem czy w Kościelisku.

Jak twierdzi dr Czesak, te drobne różnice można zepchnąć na dalszy plan i dokonać standaryzacji takiego języka w celach zapisu, aby na przykład móc uczyć języka góralskiego w szkołach lub wydawać książki z jednolitym zapisem. Obecnie gwara góralska jest zapisywana w różny sposób.

Naukowiec dodał, że nie ma bariery językowej między literacką polszczyzną, a góralszczyzną, a atutem jest już opracowany przez prof. Józefa Kąsia wielotomowy leksykon gwary góralskiej.

Procesom zanikania gwar, jako codziennego języka lokalnych wspólnot, towarzyszy inny proces - podnoszenia prestiżu tych lokalnych języków, przenoszenia ich w nowe miejsca, nowe sposoby używania, nowe czasy, nowe techniki przekazu. Chodzi o to, że mniej ludzi na wsi, czy w małych społecznościach mówi gwarą, ale nagle okazuje się, że pojawiają się nowe osoby, nowi mówcy, uczący się tych języków

– powiedział dr Czesak.

CZYTAJ TAKŻE: Aktywiści "Ostatniego Pokolenia" mieli zablokować karetkę pogotowia



Oceń artykuł
Wczytuję ocenę...

 

Polecane
Emerytury
Stażowe