Wigilia Paschalna, centralny punkt roku liturgicznego
Liturgia Światła
Zaczyna się brakiem światła. Stoi się w tym braku, w ciszy. Kiedy wierni trwają tak w ciemności, kapłan na zewnątrz kościoła odpala paschał - symbol światłości zmartwychwstałego Chrystusa - od ogniska płonącego żywym ogniem. Nowym ogniem. Tu dodać trzeba, że ważne jest, by celebracja zaczynała się, kiedy zapadnie już zmrok, w przeciwnym wypadku symbolika liturgiczna światłości zwycięskiego Chrystusa, który rozświetla nasze ciemności, nie będzie tak czytelna.
Kapłan wnosi ogień do kościoła i trzykrotnie powtarzając zawołanie: "światło Chrystusa" spotyka się z odpowiedzią zgromadzonych: "Bogu niech będą dzięki". Potem wierni odpalają swoje świece od tej jednej, wniesionej przez kapłana, i kościół zaczyna jaśnieć światłem.
I wtedy wszystko się zaczyna...
Liturgia Słowa
W pierwszej kolejności śpiewany jest "Exsultet", czyli Orędzie Wielkanocne, jeden z najpiękniejszych chrześcijańskich tekstów. Hymn ten rozpoczyna się słowami: "Weselcie się już zastępy aniołów w niebie, weselcie się, słudzy Boga, niechaj zabrzmią dzwony głoszące zbawienie, gdy Król tak wielki odnosi zwycięstwo". W starożytności orędzie śpiewał diakon, stąd optymalnie byłoby, gdyby i dziś diakon mógł być obecny na liturgii, w przeciwnym razie pieśń śpiewa prezbiter.
Potem, poprzez kolejne karty historii zbawienia, Kościół prowadzony jest od dzieła stworzenia, aż po zmartwychwstanie Chrystusa. To długa droga, podczas której niejedno się w sercu słuchającego wydarza. Według lekcjonarza odczytanych powinno być dziewięć czytań, w tym siedem ze Starego Testamentu, jeden list z Nowego Testamentu oraz Ewangelię. Czytania przeplatane są śpiewem psalmów.
- Czym wyróżnia się wielkopiątkowa liturgia w Jerozolimie?
- Krzyż, cierpienie i Wielki Piątek - czego uczył o nich Jan Paweł II?
- Liturgia Męki Pańskiej w Watykanie: "W centrum Triduum Paschalnego bije serce Wielkiego Piątku"
- Liturgia Męki Pańskiej. Abp Galbas: powierzmy Ukrzyżowanemu nasze boleści
- Wielka Sobota - dzień ciszy, modlitwy i oczekiwania
- Wigilia Paschalna w Bazylice Grobu Pańskiego
Liturgia Chrzcielna
Następnie Kościół przechodzi do obrzędów chrzcielnych, gdyż Wigilia Paschalna jest tradycyjnym, odwiecznym momentem chrztu katechumenów. W Polsce działa obecnie wiele ośrodków, w których przygotowuje się do chrztu osoby dorosłe, które właśnie tej nocy przyjmowane są do Kościoła. Podczas liturgii katechumeni przyjmują chrzest, następnie bierzmowanie, a później wraz z resztą wiernych otrzymują pierwszą w życiu Komunię św.
Jeśli jednak w danym miejscu katechumenów nie ma, to ta część liturgii ograniczona jest "jedynie" do święcenia wody oraz odnowienia przyrzeczeń chrzcielnych wszystkich zebranych wiernych.
Liturgia Eucharystii oraz procesja rezurekcyjna
Bezpośrednio po tym Wspólnota przechodzi do celebracji Eucharystii, po której Lud Boży, idąc za Eucharystycznym Chrystusem, wychodzi na procesję wokół kościoła, by ogłosić światu zmartwychwstanie. W dawnych czasach, kiedy przy każdym kościele był cmentarz lub też zmarli chowani byli wewnątrz budynku kościoła, np. w kryptach pod podłogą, chodziło o obwieszczenie zmarłym godziny wybawienia, obecnie jednak ten element często bywa już nieczytelny z racji oddalenia cmentarzy od kościołów.
Całość celebracji trwa zwykle około 3-3,5 godziny, czasem jednak po zakończonej Liturgii wierni zbierają się na uczty, zwane agapami i świętują do rana.
Tak właśnie dziś w nocy w Polsce i na świecie przebiegać będzie Wigilia Paschalna.
