Kiedy kilka lat później czytałem Trylogię Tolkiena, książka mnie pochłonęła. Oczywiście przeczytałem również wszystkie przyległości, począwszy od „Hobbita”, a skończywszy na „Silmarillionie”, jednak tylko Trylogię czytałem przynajmniej raz do roku, za każdym razem odnajdując w niej nowe elementy i za każdym razem żałując, że nie mogę zrobić tego po raz pierwszy. Można powiedzieć, że w tych trudnych w ogóle, ale również trudnych dla mnie osobiście latach, ta książka mnie wychowała. Pomogła mi zbudować wewnętrzny podział między dobrem a złem. Można się w niej doszukiwać chrześcijańskich konotacji, ale też wcale nie trzeba tego robić, żeby odebrać jej potężny ładunek etyczny. Zdawałoby się, że nie da się tego nawet według dzisiejszych genderowo-nowolepszoświatowych kryteriów zbrukać. A jednak.

Niejaki Andy Duncan, brytyjski literat, uznał, że pisanie książek to za mało, żeby zaistnieć, i postanowił wziąć udział w konkursie na lewackiego idiotę roku. Uznał mianowicie, lub też zbudował taki konstrukt ku uciesze postępowej gawiedzi, że Trylogia jest rasistowska, ponieważ dyskryminuje rasę orków. „Trudno nie zauważyć powtarzającego się u Tolkiena konceptu, że niektóre rasy są po prostu gorsze od innych, lub że niektóre narody są po prostu gorsze od innych” – stwierdził. „Mogę łatwo sobie wyobrazić, że wiele z tych stworzeń, które wykonywały polecenia mrocznego pana, robiło to dla zwykłej samoobrony. Te stworzenia […] nie miały wielkiego wyboru”. Gość wie lepiej od Tolkiena, czy orki miały wybór, czy też nie miały wyboru, służąc Sauronowi. Ręce nie mają gdzie opadać.

Zostawiając jednak na boku typowy dla dekonstrukcyjnych wobec tradycyjnej cywilizacji wycieczek postępowych szaleńców obezwładniający absurd tezy, warto zauważyć jej inne typowe elementy, jak na przykład hipokryzję. Gość pochyla się nad orkami. A dlaczego nie nad trollami, smokami, krasnoludami, entami czy jedynym przedstawicielem swojego rodzaju – Beornem? A dlaczego przeszkadza mu dyskryminacja orków, a nie przeszkadza mu dyskryminacja złych szerszeni w „Pszczółce Mai”? Wuzli i Hefalumpów w „Kubusiu Puchatku”? Buki w „Muminkach”? To też są filmy i książki, które wychowywały i wychowują pokolenia. Może warto by założyć jakiś ruch dyskryminowanych bajkowych postaci nazwany wzorem LGBTQ i coś tam coś tam? Założyć grupę wsparcia?

A na koniec załamać ręce nad samym sobą dyskryminującym być może ostatnie odruchy zdrowego rozsądku u innych?

Cezary Krysztopa

Artykuł pochodzi z najnowszego numeru "TS" (49/2018) do kupienia w wersji cyfrowej tutaj.