Czy len to tkanina przyszłości?

Len, jak rzadko która roślina, od zarania ludzkości był wykorzystywany niemal w 100 procentach. To dowód inteligencji człowieka, który umiał, podobnie jak zwierzęta, rozpoznawać rośliny, by je zjeść, ale nauczył się także przetwarzać je na swoje potrzeby. Len po wiekach ustąpił pola bawełnie i tworzywom sztucznym, by powrócić do łask jako materiał o wyjątkowych właściwościach fizycznych i chemicznych. Dziś nazywany jest często tkaniną przyszłości.
Tkaniny lniane. Ilustracja poglądowa Czy len to tkanina przyszłości?
Tkaniny lniane. Ilustracja poglądowa / Freepik.com

Len zwyczajny to tylko jeden z gatunków dość licznej rodziny lnowatych. Pochodzi z Bliskiego Wschodu, z rejonu Złotego Rogu, gdzie żyzna ziemia dała podstawę do tworzenia pierwszych upraw rolniczych. Obecnie znany jest na całym świecie, ale tylko z uprawy, choć w Polsce czasami dziczeje.

Ekspansja niebieskiego kwiatka

Len jest materiałem znanym od starożytnych czasów i według wielu źródeł najstarszym włóknem tekstylnym na świecie, jego zastosowanie datuje się nawet na 8 tysięcy lat przed Chrystusem. W starożytnym Egipcie lnianymi bandażami owijano mumie, a starożytni Grecy z lnianej tkaniny szyli żagle. Słynni kupcy i żeglarze – Fenicjanie, kupowali len w Egipcie, aby eksportować go do Irlandii, Anglii i Bretanii, dzięki czemu włókno dotarło na kontynent europejski. Od momentu pojawienia się na terenie Europy produkcja i wykorzystanie lnu przeszły spektakularny rozwój. W okresie rzymskim rozwinęły się w całym Imperium, a Rzymianie zaczęli używać go nie tylko do wyrobu odzieży, ale także w domu. W średniowieczu len znalazł nowe kierunki ekspansji, zwłaszcza w środkowej i północnej Europie. Średniowieczni malarze używali gotowanego oleju lnianego dla uzyskania łatwiejszych w użyciu farb o żywszych kolorach. Później z nastaniem renesansu len znalazł także zastosowanie do produkcji pościeli, serwet i obrusów. Wojny religijne targające Europą zmusiły tysiące flamandzkich tkaczy do emigracji, zwłaszcza do Anglii i Irlandii, pozwalając lnianym produktom opanować „tekstylnie” obie wyspy. W tym samym okresie len pojawił się także w Polsce i Rosji.

Czym jest len?

Len jest włóknem otrzymywanym z łodygi rośliny lnu zwyczajnego, składającym się w około 70 procentach z celulozy. Ze składu i struktury włókien lnianych wynikają wyjątkowe właściwości, pozwalające na obróbkę tkanin zależnie od ich ostatecznego przeznaczenia, które może obejmować ubrania, wyposażenie wnętrz, bieliznę domową, ale i zastosowania techniczne. Ze wszystkich naturalnych włókien tekstylnych len jest jedną z najmocniejszych i najtrwalszych tkanin. Wytrzymałość ta wynika głównie z budowy włókien oraz wysokiej zawartości celulozy, która je wzmacnia. Skład ten wyjaśnia również słabą zdolność włókien lnu do regeneracji po zginaniu, czyli podatność na gniecenie. Wytrzymałość lnu nadaje tkaninom bardzo dużą stabilność, wysoką wytrzymałość mechaniczną i trwałość, dzięki czemu ubrania lniane mogą nam służyć przez wiele lat. Len najczęściej wykorzystywany jest w przemyśle włókienniczym do produkcji przewiewnych ubrań (spodni, bluzek, sukienek, garniturów, płaszczy), wytrzymałej bielizny domowej (pościeli, ręczników, obrusów, koców), elementów wyposażeniu wnętrz (tapicerka, zasłony, poduszki), płyt paździerzowych stosowanych w budownictwie i meblarstwie, papieru, sznurów do sieci rybackich oraz farb i lakierów. W postaci nasion i oleju używa się go do produkcji pasz dla zwierząt, w kosmetyce jako składnik kremów, mydeł i maseczek oraz maści leczniczych, które mają działanie regenerujące, zmiękczające i przeciwzapalne, a także jako rekomendowany składnik diety (zalety spożywania lnu to temat na odrębny artykuł).

Gdzie jest uprawiany?

Len naturalnie występuje głównie na terenach dzisiejszej Syrii, Iranu, Iraku i Izraela, ale jego uprawy znajdują się niemalże na całym świecie. W Europie jest on trzecią najczęściej wysiewaną rośliną oleistą, po rzepaku i słoneczniku, a największe pola lniane znajdują się we Francji i w Ukrainie. Dobrze rośnie w regionach o klimacie dość umiarkowanym i wilgotnym, m.in. Holandii, Belgii i Rumunii. Największym producentem siemienia lnianego na świecie jest Kanada, za nią plasują się Argentyna, Indie, Chiny i Nowa Zelandia. Mimo to len uprawiany w Europie Zachodniej uważa się za jeden z najlepszych na świecie, co wynika z dostępności odpowiednich gleb, korzystnych warunków klimatycznych oraz głębokiej wiedzy doświadczonych rolników. Specjaliści dbają o przygotowanie terenu, wybór odmian i siew lnu, monitorowanie upraw, odchwaszczanie, kończąc na zbiorze i maceracji w celu ułatwienia wydobycia włókien.

W przeszłości len był nieodłącznym elementem naszej gospodarki, a historia jego produkcji sięga wieków. Polski len, znany również jako len zwyczajny, był jednym z najważniejszych surowców włókienniczych. Wiele regionów w Polsce posiadało własną tradycję uprawy i przetwarzania lnu. Przez wieki polskie lniarstwo rozwijało się, tworząc zarówno tkaniny o wysokiej jakości, jak również olej lniany. Dzisiaj produkcja lnu w Polsce nie jest już tak powszechna, ale z roku na rok rośnie, a szacunki mówią o 6–7 tys. hektarów upraw. Nadal ma znaczenie kulturowe i historyczne, a do jej obecności głęboko zakorzenionej w polskiej kulturze i języku warto kiedyś wrócić.

Niezwykłe właściwości skromnej rośliny

Ze wszystkich naturalnych włókien tekstylnych len jest jednym z najmocniejszych. Ze względu na swoją wysoką wytrzymałość na rozciąganie plasuje się zaraz za specjalnymi stalami (!). Ma wysoką zdolność absorpcji wilgoci – może zatrzymać masę wody równą swojej suchej masie, co czyni go idealnym włóknem do bezpośredniego kontaktu ze skórą, zarówno w przypadku odzieży, jak i bielizny domowej, a także ubrań dla niemowląt i pieluch wielorazowego użytku. Posiada właściwości izolacyjne i termoregulacyjne, co sprawia, że jest wygodny o każdej porze roku. Latem bezwonny z natury len jest tkaniną oddychającą, a zimą izolującą. Jest ponadto hipoalergiczny i antybakteryjny, dzięki czemu nie podrażnia skóry. Co istotne, jest materiałem antystatycznym i odpornym na promieniowanie UV. Ma także właściwości dźwiękoszczelne i izolacyjne i dlatego jest stosowany do wyposażenia wnętrz. Absorbuje wstrząsy lepiej niż włókno szklane, dlatego używa się go do produkcji rakiet tenisowych, kasków i nart. Jest przyjazny dla środowiska – jego uprawa nie wyczerpuje gleby i nie wymaga dużej ilości wody. Len nie jest atakowany przez pasożyty, dlatego nie wymaga stosowania pestycydów. Niepotrzebny łatwo ulega biodegradacji, a włókna lnu użyźniają glebę.

Styliści polecają len

Z lnu korzystają producenci najlepszych, luksusowych marek, pomimo – a może właśnie dlatego – że len jest dość drogim materiałem. Chodzi zarówno o ceny samej przędzy lnianej, jak i skomplikowany proces produkcji. Włókna lnu przechodzą skomplikowaną selekcję, zanim powstanie z nich przędza. Za ceną idzie jednak wysoka jakość, którą doceniają klienci na całym świecie. Lniane ubrania, pościele czy zasłony to produkty, które cechuje trwałość przez lata. Można je bezpiecznie prać w pralce, a potem suszyć w suszarce bębnowej. Len dobrze się starzeje; nie blaknie ani nie odkształca się pod wpływem temperatury i środków piorących. Nie bez znaczenia są też takie atuty jak mała podatność na odkształcenia oraz charakterystyczna sztywność, wynikająca z obecności resztek substancji pektynowych.

Wysoko cenione są włoskie wyroby z lnu, ale i nasze, polskie, cieszą się dobrą opinią. Zdaniem kreatorów mody len pozwala na elegancki i sportowy wygląd dzięki minimalistycznym fasonom. Jest bardzo wygodny w noszeniu, przewiewny, gwarantuje uczucie komfortu przez cały dzień. Idealny na upał, co potwierdza się w produkcji odzieży przeznaczonej w tropiki. W wyniku częstych zabiegów pielęgnacyjnych ubrania z czasem stają się jeszcze piękniejsze. Naturalna barwa włókna nadaje mu ponadczasowy charakter, współgrający ze wszystkimi trendami o charakterze ekologicznym, podkreślony subtelnym połyskiem. Jeśli już sięga się po barwniki, to naturalnymi roślinami oleistymi, m.in. zielem krwawnika, skrzypu polnego i pestkami awokado. Przewrotnie skłonność do gniecenia w wielu przypadkach uważana jest za atut, a żmudne walki z żelazkiem odchodzą w przeszłość. Ze względu na biodegradowalność, sposób uprawy, pozyskania i produkcji len jest zgodny z filozofią slow fashion.

 

 


 

POLECANE
Nominat Bodnara zmasakrował w SN zarzut o niezdolności do orzekania sędziów powołanych po 2017 r. tylko u nas
Nominat Bodnara zmasakrował w SN zarzut o niezdolności do orzekania sędziów powołanych po 2017 r.

Mec. Bartosz Lewandowski przypomniał mało znane i niewygodne postanowienie Sądu Najwyższego. Zgodnie z nim – jak pisze prawnik – „zasiadanie w składzie sądu przez sędziego powołanego po 2017 r. absolutnie nie oznacza, że istnieje podstawa do uchylenia wyroku i stwierdzenia istnienia bezwzględnej przyczyny odwoławczej”. To wyjątkowo niewygodne postanowienie dla obecnej władzy, zwłaszcza że wydane w składzie z sędzią, który zawdzięcza awans b. ministrowi sprawiedliwości Adamowi Bodnarowi.

Kancelaria Prezydenta ujawnia budżet na 2026 rok. Mniej niż Kancelaria Premiera z ostatniej chwili
Kancelaria Prezydenta ujawnia budżet na 2026 rok. "Mniej niż Kancelaria Premiera"

Kancelaria Prezydenta RP opublikowała szczegóły planowanego budżetu na 2026 rok. Choć wydatki wzrosną o blisko 9 proc., administracja Karola Nawrockiego wciąż dysponować będzie mniejszymi środkami niż Kancelaria Premiera czy parlament. Kancelaria Prezydenta podkreśla: "Większe koszty to efekt inwestycji, remontów i intensywnej aktywności międzynarodowej".

Komunikat IMGW. Pogoda na Wszystkich Świętych zaskoczy Wiadomości
Komunikat IMGW. Pogoda na Wszystkich Świętych zaskoczy

Zimny wiatr, przelotne deszcze i możliwe przymrozki - aura 1 listopada może dać się we znaki wielu odwiedzającym cmentarze.

Niemcy podzieleni. Jest nowy sondaż z ostatniej chwili
Niemcy podzieleni. Jest nowy sondaż

Około 81 procent Niemców postrzega swój kraj jako podzielony - wynika z badania Uniwersytetu Technicznego w Dreźnie. Szczególnie polaryzującymi społeczeństwo tematami są migracja, ochrona klimatu oraz wsparcie dla Ukrainy.

Los na front? Niemcy znów kłócą się o pobór - młodzi są wściekli z ostatniej chwili
Los na front? Niemcy znów kłócą się o pobór - młodzi są wściekli

Ponad połowa Niemców chce przywrócenia obowiązkowej służby wojskowej – tak wynika z najnowszego sondażu instytutu Forsa. Pomysł rządu o losowym poborze wywołał jednak burzę. Dla jednych to sposób na bezpieczeństwo, dla innych - "służba wojskowa dla pechowców".

Wstrząsające dane WHO o Europie. Siedem rodzajów raka z jednego powodu Wiadomości
Wstrząsające dane WHO o Europie. Siedem rodzajów raka z jednego powodu

Europa jest światowym liderem pod względem spożycia alkoholu – i to niechlubne pierwszeństwo ma tragiczne konsekwencje. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) tysiące Europejczyków umierają każdego roku na nowotwory wywołane alkoholem. Eksperci podkreślają, że liczby te można stosunkowo łatwo zmniejszyć poprzez odpowiednie regulacje.

Trzęsienie ziemi w Pałacu Buckingham. Książę William stracił cierpliwość z ostatniej chwili
Trzęsienie ziemi w Pałacu Buckingham. Książę William stracił cierpliwość

William miał powiedzieć królowi Karolowi III: "ja albo Harry", po wrześniowym spotkaniu króla z księciem Harrym. Napięcie w Pałacu Buckingham rośnie.

Kocha Izrael tak bardzo… Zaskakujące słowa Trumpa w Knesecie  gorące
"Kocha Izrael tak bardzo…" Zaskakujące słowa Trumpa w Knesecie 

Ivanka Trump, córka prezydenta USA, przeszła na judaizm. Donald Trump powiedział o tym publicznie – nie gdzie indziej jak w izraelskim parlamencie. Jego słowa natychmiast obiegły świat i wywołały falę komentarzy.

Brutalny atak Ukraińców na polskiego kierowcę w Karlsruhe. Nowe informacje z ostatniej chwili
Brutalny atak Ukraińców na polskiego kierowcę w Karlsruhe. Nowe informacje

Aleksandra Fedorska ujawnia szczegóły napaści na polskiego kierowcę w Karlsruhe. Trzej obywatele Ukrainy zostali zatrzymani po ataku, w wyniku którego 31-letni pan Krzysztof doznał poważnych obrażeń ręki. Motywem mogła być "kłótnia po alkoholu", choć sam poszkodowany wskazuje na "patriotyczny kontekst zdarzenia".

Nie żyje znany polski muzyk z ostatniej chwili
Nie żyje znany polski muzyk

Zmarł Janusz "Yasieq" Olszówka – muzyk, pedagog i producent Ryczących Dwudziestek, jednego z najstarszych śląskich zespołów szant.

REKLAMA

Czy len to tkanina przyszłości?

Len, jak rzadko która roślina, od zarania ludzkości był wykorzystywany niemal w 100 procentach. To dowód inteligencji człowieka, który umiał, podobnie jak zwierzęta, rozpoznawać rośliny, by je zjeść, ale nauczył się także przetwarzać je na swoje potrzeby. Len po wiekach ustąpił pola bawełnie i tworzywom sztucznym, by powrócić do łask jako materiał o wyjątkowych właściwościach fizycznych i chemicznych. Dziś nazywany jest często tkaniną przyszłości.
Tkaniny lniane. Ilustracja poglądowa Czy len to tkanina przyszłości?
Tkaniny lniane. Ilustracja poglądowa / Freepik.com

Len zwyczajny to tylko jeden z gatunków dość licznej rodziny lnowatych. Pochodzi z Bliskiego Wschodu, z rejonu Złotego Rogu, gdzie żyzna ziemia dała podstawę do tworzenia pierwszych upraw rolniczych. Obecnie znany jest na całym świecie, ale tylko z uprawy, choć w Polsce czasami dziczeje.

Ekspansja niebieskiego kwiatka

Len jest materiałem znanym od starożytnych czasów i według wielu źródeł najstarszym włóknem tekstylnym na świecie, jego zastosowanie datuje się nawet na 8 tysięcy lat przed Chrystusem. W starożytnym Egipcie lnianymi bandażami owijano mumie, a starożytni Grecy z lnianej tkaniny szyli żagle. Słynni kupcy i żeglarze – Fenicjanie, kupowali len w Egipcie, aby eksportować go do Irlandii, Anglii i Bretanii, dzięki czemu włókno dotarło na kontynent europejski. Od momentu pojawienia się na terenie Europy produkcja i wykorzystanie lnu przeszły spektakularny rozwój. W okresie rzymskim rozwinęły się w całym Imperium, a Rzymianie zaczęli używać go nie tylko do wyrobu odzieży, ale także w domu. W średniowieczu len znalazł nowe kierunki ekspansji, zwłaszcza w środkowej i północnej Europie. Średniowieczni malarze używali gotowanego oleju lnianego dla uzyskania łatwiejszych w użyciu farb o żywszych kolorach. Później z nastaniem renesansu len znalazł także zastosowanie do produkcji pościeli, serwet i obrusów. Wojny religijne targające Europą zmusiły tysiące flamandzkich tkaczy do emigracji, zwłaszcza do Anglii i Irlandii, pozwalając lnianym produktom opanować „tekstylnie” obie wyspy. W tym samym okresie len pojawił się także w Polsce i Rosji.

Czym jest len?

Len jest włóknem otrzymywanym z łodygi rośliny lnu zwyczajnego, składającym się w około 70 procentach z celulozy. Ze składu i struktury włókien lnianych wynikają wyjątkowe właściwości, pozwalające na obróbkę tkanin zależnie od ich ostatecznego przeznaczenia, które może obejmować ubrania, wyposażenie wnętrz, bieliznę domową, ale i zastosowania techniczne. Ze wszystkich naturalnych włókien tekstylnych len jest jedną z najmocniejszych i najtrwalszych tkanin. Wytrzymałość ta wynika głównie z budowy włókien oraz wysokiej zawartości celulozy, która je wzmacnia. Skład ten wyjaśnia również słabą zdolność włókien lnu do regeneracji po zginaniu, czyli podatność na gniecenie. Wytrzymałość lnu nadaje tkaninom bardzo dużą stabilność, wysoką wytrzymałość mechaniczną i trwałość, dzięki czemu ubrania lniane mogą nam służyć przez wiele lat. Len najczęściej wykorzystywany jest w przemyśle włókienniczym do produkcji przewiewnych ubrań (spodni, bluzek, sukienek, garniturów, płaszczy), wytrzymałej bielizny domowej (pościeli, ręczników, obrusów, koców), elementów wyposażeniu wnętrz (tapicerka, zasłony, poduszki), płyt paździerzowych stosowanych w budownictwie i meblarstwie, papieru, sznurów do sieci rybackich oraz farb i lakierów. W postaci nasion i oleju używa się go do produkcji pasz dla zwierząt, w kosmetyce jako składnik kremów, mydeł i maseczek oraz maści leczniczych, które mają działanie regenerujące, zmiękczające i przeciwzapalne, a także jako rekomendowany składnik diety (zalety spożywania lnu to temat na odrębny artykuł).

Gdzie jest uprawiany?

Len naturalnie występuje głównie na terenach dzisiejszej Syrii, Iranu, Iraku i Izraela, ale jego uprawy znajdują się niemalże na całym świecie. W Europie jest on trzecią najczęściej wysiewaną rośliną oleistą, po rzepaku i słoneczniku, a największe pola lniane znajdują się we Francji i w Ukrainie. Dobrze rośnie w regionach o klimacie dość umiarkowanym i wilgotnym, m.in. Holandii, Belgii i Rumunii. Największym producentem siemienia lnianego na świecie jest Kanada, za nią plasują się Argentyna, Indie, Chiny i Nowa Zelandia. Mimo to len uprawiany w Europie Zachodniej uważa się za jeden z najlepszych na świecie, co wynika z dostępności odpowiednich gleb, korzystnych warunków klimatycznych oraz głębokiej wiedzy doświadczonych rolników. Specjaliści dbają o przygotowanie terenu, wybór odmian i siew lnu, monitorowanie upraw, odchwaszczanie, kończąc na zbiorze i maceracji w celu ułatwienia wydobycia włókien.

W przeszłości len był nieodłącznym elementem naszej gospodarki, a historia jego produkcji sięga wieków. Polski len, znany również jako len zwyczajny, był jednym z najważniejszych surowców włókienniczych. Wiele regionów w Polsce posiadało własną tradycję uprawy i przetwarzania lnu. Przez wieki polskie lniarstwo rozwijało się, tworząc zarówno tkaniny o wysokiej jakości, jak również olej lniany. Dzisiaj produkcja lnu w Polsce nie jest już tak powszechna, ale z roku na rok rośnie, a szacunki mówią o 6–7 tys. hektarów upraw. Nadal ma znaczenie kulturowe i historyczne, a do jej obecności głęboko zakorzenionej w polskiej kulturze i języku warto kiedyś wrócić.

Niezwykłe właściwości skromnej rośliny

Ze wszystkich naturalnych włókien tekstylnych len jest jednym z najmocniejszych. Ze względu na swoją wysoką wytrzymałość na rozciąganie plasuje się zaraz za specjalnymi stalami (!). Ma wysoką zdolność absorpcji wilgoci – może zatrzymać masę wody równą swojej suchej masie, co czyni go idealnym włóknem do bezpośredniego kontaktu ze skórą, zarówno w przypadku odzieży, jak i bielizny domowej, a także ubrań dla niemowląt i pieluch wielorazowego użytku. Posiada właściwości izolacyjne i termoregulacyjne, co sprawia, że jest wygodny o każdej porze roku. Latem bezwonny z natury len jest tkaniną oddychającą, a zimą izolującą. Jest ponadto hipoalergiczny i antybakteryjny, dzięki czemu nie podrażnia skóry. Co istotne, jest materiałem antystatycznym i odpornym na promieniowanie UV. Ma także właściwości dźwiękoszczelne i izolacyjne i dlatego jest stosowany do wyposażenia wnętrz. Absorbuje wstrząsy lepiej niż włókno szklane, dlatego używa się go do produkcji rakiet tenisowych, kasków i nart. Jest przyjazny dla środowiska – jego uprawa nie wyczerpuje gleby i nie wymaga dużej ilości wody. Len nie jest atakowany przez pasożyty, dlatego nie wymaga stosowania pestycydów. Niepotrzebny łatwo ulega biodegradacji, a włókna lnu użyźniają glebę.

Styliści polecają len

Z lnu korzystają producenci najlepszych, luksusowych marek, pomimo – a może właśnie dlatego – że len jest dość drogim materiałem. Chodzi zarówno o ceny samej przędzy lnianej, jak i skomplikowany proces produkcji. Włókna lnu przechodzą skomplikowaną selekcję, zanim powstanie z nich przędza. Za ceną idzie jednak wysoka jakość, którą doceniają klienci na całym świecie. Lniane ubrania, pościele czy zasłony to produkty, które cechuje trwałość przez lata. Można je bezpiecznie prać w pralce, a potem suszyć w suszarce bębnowej. Len dobrze się starzeje; nie blaknie ani nie odkształca się pod wpływem temperatury i środków piorących. Nie bez znaczenia są też takie atuty jak mała podatność na odkształcenia oraz charakterystyczna sztywność, wynikająca z obecności resztek substancji pektynowych.

Wysoko cenione są włoskie wyroby z lnu, ale i nasze, polskie, cieszą się dobrą opinią. Zdaniem kreatorów mody len pozwala na elegancki i sportowy wygląd dzięki minimalistycznym fasonom. Jest bardzo wygodny w noszeniu, przewiewny, gwarantuje uczucie komfortu przez cały dzień. Idealny na upał, co potwierdza się w produkcji odzieży przeznaczonej w tropiki. W wyniku częstych zabiegów pielęgnacyjnych ubrania z czasem stają się jeszcze piękniejsze. Naturalna barwa włókna nadaje mu ponadczasowy charakter, współgrający ze wszystkimi trendami o charakterze ekologicznym, podkreślony subtelnym połyskiem. Jeśli już sięga się po barwniki, to naturalnymi roślinami oleistymi, m.in. zielem krwawnika, skrzypu polnego i pestkami awokado. Przewrotnie skłonność do gniecenia w wielu przypadkach uważana jest za atut, a żmudne walki z żelazkiem odchodzą w przeszłość. Ze względu na biodegradowalność, sposób uprawy, pozyskania i produkcji len jest zgodny z filozofią slow fashion.

 

 



 

Polecane
Emerytury
Stażowe