Co musisz wiedzieć?

• Prąd Atlantycki transportuje ciepłą wodę z tropików na północ, ogrzewając Europę i wpływając na klimat globalny.
• Islandia uznaje możliwość jego załamania za zagrożenie bezpieczeństwa narodowego i opracowuje strategie awaryjne.
• Skutki zaniku AMOC obejmują ekstremalne ochłodzenie północnej Europy, wzrost poziomu wód i zmiany opadów.
• Naukowcy ostrzegają, że ryzyko załamania prądu było dotychczas niedoszacowane, a przekroczenie punktu krytycznego może nastąpić w najbliższych dekadach.

Islandia uznaje ryzyko AMOC za zagrożenie egzystencjalne

W połowie listopada agencja Reuters podała, że Islandia traktuje możliwość załamania Prądu Atlantyckiego jako zagrożenie bezpieczeństwa narodowego i egzystencjalne. Minister klimatu Islandii zaznaczył, że rząd opracowuje strategie przygotowawcze na wypadek najgorszych scenariuszy.

Prąd AMOC (Atlantic Meridional Overturning Circulation) transportuje ciepłą wodę z tropików na północ, łagodząc zimy w Europie. Jego potencjalne załamanie mogłoby wywołać współczesną epokę lodowcową w północnej Europie, z ekstremalnym spadkiem temperatur, większą ilością śniegu i lodu.

• Komunikat dla mieszkańców woj. świętokrzyskiego
• ZUS wydał ważny komunikat w sprawie emerytur
• Nalot ABW na Profeto. Mec. Wąsowski: Mój mandant dostał zawału serca
• Prezydent Karol Nawrocki podpisał ustawę o układach zbiorowych pracy
• Polska kupi od USA 250 bojowych wozów piechoty Stryker za 1 dolara?
• Nowa narodowa strategia bezpieczeństwa USA. Łukasz Jasina: nie popadałbym w nadmierny entuzjazm

Skutki zanikającego prądu dla Europy i świata

Według brytyjskiego Met Office, przerwanie AMOC spowodowałoby:

• gwałtowne ochłodzenie półkuli północnej,
• podniesienie się poziomu wód Atlantyku,
• spadek opadów w Europie i Ameryce Północnej,
• przesunięcie monsunów w Ameryce Południowej i Afryce.

Podobne wnioski przedstawia Massachusetts Institute of Technology Review. Badania pokazują, że AMOC załamywał się już w przeszłości, zwłaszcza przed ostatnią epoką lodowcową około 12 tys. lat temu. Obecnie topnienie lodowców przyspieszone przez globalne ocieplenie zakłóca przepływ ciepłej wody, prowadząc do paradoksalnego ochłodzenia północnej półkuli przy jednoczesnym ociepleniu i przesuszeniu obszarów południowych.

Islandia monitoruje zagrożenia i przygotowuje strategie

Rząd Islandii na bieżąco ocenia potrzebne badania oraz opracowuje strategie zabezpieczające. Potencjalne skutki załamania AMOC obejmują:

• systemy energetyczne,
• bezpieczeństwo żywnościowe,
• transport międzynarodowy i logistykę,
• infrastrukturę krytyczną.

Już rok temu ponad 40 naukowców apelowało do rządów krajów nordyckich o działania ograniczające ryzyko zmian w Prądzie Atlantyckim, podkreślając, że dotychczasowe oceny zagrożenia były niedoszacowane. Istnieje realne ryzyko przekroczenia punktu krytycznego w ciągu najbliższych dekad.

Mechanizm klimatyczny i paradoksy AMOC

Topnienie lodowców powoduje, że ciepło i energia na Ziemi rozkładają się nierównomiernie:

• półkula północna doświadcza ochłodzenia i wzrostu opadów w formie śniegu, który formuje lodowce przesuwające się na południe,
• półkula południowa ogrzewa się i pustynnieje,
• gdy lodowce docierają do gorącej strefy południowej, topnieją, a klimat w Europie powraca do strefy umiarkowanej.

Ten cykl przypomina naturalny mechanizm epok lodowcowych, jednak obecne tempo zmian wywołane przez globalne ocieplenie jest znacznie szybsze.

Zmiany w AMOC wpływają też na półkulę południową, prowadząc do ocieplenia, przesuszenia i pustynnienia regionów tropikalnych.