Wykonanie budżetu za 2022 rok

Mimo tego dochody budżetu były wyższe o blisko 14 mld zł, niż planowano (wyniosły prawie 505 mld zł) – to wpływy z VAT wyniosły ponad 230 mld zł i były niższe o ok. 7 mld zł, niż planowano, a wpływy z podatku akcyzowego wyniosły blisko 80 mld zł (razem stanowiły one prawie 60 proc.wszystkich dochodów budżetu państwa).

Mniejsze, niż planowano dochody z podatku VAT wynikają z obowiązywania przez cały rok 2022 tarczy antyinflacyjnych, między innymi zerowy VAT na żywność, a także obniżony podatek VAT i akcyzę na paliwa i prąd, łączny ubytek dochodów z tego tytułu jest szacowany na około 40,5 mld zł, co oznacza, że gdyby ich nie było, dochody z VAT sięgnęłyby astronomicznej kwoty 270 mld zł (przypomnijmy, że w 2015 roku, ostatnim roku rządów PO-PSL, wyniosły one zaledwie 123 mld zł, a więc w 2022 roku byłyby ponad 2 razy wyższe).

Po raz pierwszy w historii naszego kraju dochody z podatku dochodowego od osób prawnych (CIT) były wyższe niż z podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT), z tego pierwszego wyniosły ponad 70 mld zł (były aż o 17 mld zł wyższe, niż planowano), z tego drugiego wyniosły ponad 68 mld zł.

Zmiana relacji pomiędzy dochodami z tych dwóch podatków wynika z jednej strony z ciągłego rozszerzania bazy podatkowej i uszczelniania podatku CIT, z drugiej z 10-krotnego podwyższenia kwoty wolnej i obniżenia do 12 proc. podstawowej stawki w podatku PIT, co spowodowało, że to w kieszeniach podatników zostało z tego tytułu ponad 30 mld zł. Na uwagę po stronie dochodowej zasługuje także ciągły wzrost dochodów z dwóch podatków wprowadzonych przez rząd Zjednoczonej Prawicy i bardzo mocno atakowanych przez opozycję, z tzw. podatku bankowego (wpływy przekroczyły 6 mld zł) i z podatku od hipermarketów (wpływy wyniosły już blisko 3,3 mld zł).

Ten drugi podatek był blokowany przez ponad 4 lata przez Komisję Europejską i dopiero wygrana polskiego rządu przed TSUE spowodowała jego odblokowanie, a więc dopiero od 2020 roku przynosi on dodatkowe dochody do polskiego budżetu.

Wydatki budżetowe

Z kolei wydatki budżetowe wyniosły ponad 517 mld zł, co oznacza, że deficyt budżetowy w 2022 roku wyniósł niewiele ponad 12 mld zł i stanowił niewiele więcej niż 50 proc. tego planowanego w ustawie budżetowej.

Wyraźnie wzrosły wydatki na ochronę zdrowia do 5,75 proc. PKB, na programy społeczne, między innymi 500 plus, Dobry Start czy Rodzinny Kapitał Opiekuńczy, stanowią już ponad 2 proc. PKB, a także na obronę narodową, bowiem przekroczyły 2,2 proc. PKB.

Ogromne dodatkowe środki skierowano także do samorządów z jednej strony, aby wesprzeć i bieżące wydatki (kwota około 13,7 mld zł), ale także na inwestycje (te środki pochodzą z BGK), dzięki temu rok 2022 był w samorządach rekordowy, jeżeli chodzi o inwestycje, na ten cel wydatkowano aż 65 mld zł.

Mimo tych wielkich wyzwań związanych ciągle z negatywnymi skutkami Covid-19, a także wojną na Ukrainie, sytuacja w finansach publicznych uległa poprawie, deficyt sektora finansów publicznych liczony unijną metodą ESA 2010 wyniósł tylko 3,7 proc. PKB. Jeszcze lepsza była sytuacja, jeżeli chodzi o dług publiczny, ten liczony metodą krajową państwowy dług publiczny obniżył się z 43,7 proc. PKB do 39,1 proc. PKB, a ten liczony metodą unijną z 53,65 proc.PKB spadł do 49,1 proc. PKB.

Unijna metoda liczenia długu obejmuje także zadłużenie pozabudżetowe, w Polsce na przykład to generowane przez Polski Fundusz Rozwoju, a także fundusze zarządzane przez BGK, więc trwająca od kilku lat narracja opozycji o tym, że rząd ukrywa zadłużenie, nie wytrzymuje konfrontacji z faktami.