Trzy tajemnice czterdziestego dnia po narodzeniu Jezusa

W czterdziestym dniu po narodzeniu syna według prawa żydowskiego dokonywały się trzy wydarzenia: „oczyszczenie” matki dziecka, „wykupienie” pierworodnego oraz „przedstawienie” dziecka. Łukasz nie wspomina o wykupie Jezusa. Przechodzi od razu do „przedstawienia” (powierzenia) Jezusa, jakby chciał powiedzieć, że nie został On wykupiony i nie został zwrócony rodzicom, ale przeciwnie: został oddany Bogu Swemu Ojcu w Świątyni, na Jego całkowitą własność – podkreślił wykładowca Pisma Świętego w Akademii Katolickiej w Warszawie ks. dr Andrzej Tulej, w komentarzu dla Centrum Heschela KUL na Niedzielę Świętej Rodziny.
Ofiarowanie w Świątyni Trzy tajemnice czterdziestego dnia po narodzeniu Jezusa
Ofiarowanie w Świątyni / wikimedia commons/public_domain/Gentile da Fabriano - photo Shonagon

„Gdy potem upłynęły dni ich oczyszczenia według Prawa Mojżeszowego, Rodzice przynieśli Jezusa do Jerozolimy, aby przedstawić Go Panu. Tak bowiem jest napisane w Prawie Pańskim: +Każde pierworodne dziecko płci męskiej będzie poświęcone Panu+. Mieli również złożyć w ofierze parę synogarlic albo dwa młode gołębie, zgodnie z przepisem Prawa Pańskiego”. (Łk 2,22-24)

Jeszua - Jahwe jest zbawieniem 

To początek Ewangelii czytanej w Niedzielę Świętej Rodziny. Poprzedza go jeszcze jedna krótka, ale istotna informacja, która nie znalazła się w lekcjonarzu:

„Gdy nadszedł dzień ósmy i należało obrzezać Dziecię, nadano Mu imię Jezus, którym Je nazwał anioł, zanim się poczęło w łonie Matki”. (Łk 2,21)

Tak więc najpierw Józef i Maryja zatroszczyli się o to, by powierzone im Dziecko zostało obrzezane zgodnie z Prawem Mojżeszowym: „Z pokolenia w pokolenie każde wasze dziecko płci męskiej, gdy będzie miało osiem dni, ma być obrzezane” (Rdz 17,12); „Ósmego dnia [chłopiec] zostanie obrzezany” (Kpł 12,3).

Akt ten włącza Jezusa do wspólnoty potomków Abrahama oraz zobowiązuje do wypełniania Prawa i wierności przymierzu. Jednocześnie dziecku ma być nadane imię. W tym przypadku imię zostało zasugerowane wcześniej przez Anioła Gabriela podczas zwiastowania, kiedy powiedział do Maryi: „Oto poczniesz i porodzisz Syna, któremu nadasz imię Jezus” (Łk 1,31). Sam Bóg chce, żeby imię Jego wcielonego Syna – hebr. Jeszua: (Jahwe jest zbawieniem) - jednoznacznie wskazywało na Jego misję zbawczą, co Łukasz bardziej niż inni ewangeliści podkreśla w całym swoim dziele. 

Trzy tajemnice czterdziestego dnia po narodzeniu syna

Z dniem czterdziestym wiążą się trzy wydarzenia: „oczyszczenie” Maryi, „wykupienie” pierworodnego Dziecka Jezusa oraz „przedstawienie” Go w Świątyni. 

Oczyszczenie 

Zgodnie z przepisami Prawa Mojżeszowego, kobieta po urodzeniu dziecka wchodziła w stan nieczystości rytualnej. Według Księgi Kapłańskiej 12,4-5 pełny czas nieczystości trwa w przypadku urodzenia syna 40 dni, a w przypadku urodzenia dziewczynki 80 dni, i wtedy kobieta musiała unikać kontaktu z rzeczami świętymi oraz nie mogła wejść do Świątyni: „Potem ona pozostanie przez trzydzieści trzy dni dla oczyszczenia krwi: nie będzie dotykać niczego świętego i nie będzie wchodzić do Świątyni, dopóki nie skończą się dni jej oczyszczenia. Jeżeli zaś urodzi dziewczynkę, będzie nieczysta przez dwa tygodnie, tak jak podczas miesięcznego krwawienia. Potem pozostanie przez sześćdziesiąt sześć dni dla oczyszczenia krwi”.

Po upływie tych dni należało złożyć w Świątyni ofiarę całopalną z jednorocznego baranka oraz ofiarę przebłagalną z młodego gołębia lub synogarlicy: „Kiedy zaś skończą się dni jej oczyszczenia po urodzeniu syna lub córki, przyniesie kapłanowi, przed wejście do Namiotu Spotkania, jednorocznego baranka na ofiarę całopalną i młodego gołębia lub synogarlicę na ofiarę przebłagalną” (Kpł 12,6). Rodziny ubogie, których nie było stać na złożenie w ofierze baranka miały obowiązek ofiarowania przynajmniej dwóch synogarlic lub dwóch młodych gołębi - jednego na ofiarę całopalną, a drugiego na ofiarę przebłagalną: „Jeżeli zaś ona jest zbyt uboga, aby przynieść baranka, to przyniesie dwie synogarlice albo dwa młode gołębie, jednego na ofiarę całopalną i jednego na ofiarę przebłagalną. W ten sposób kapłan dokona przebłagania za nią, i będzie oczyszczona” (Kpł 12,8).

Wzmiankując w tekście Ewangelii o parze synogarlic lub dwóch młodych gołębiach, Łukasz daje do zrozumienia, że Maryja i Józef są rodziną ubogą oraz że w całym wydarzeniu nie chodzi wyłącznie o usunięcie nieczystości rytualnej spowodowanej porodem dziecka, lecz o oczyszczenie, które wyprowadza człowieka ze stanu nieczystości do stanu świętości. Stąd liczba mnoga: „Gdy potem upłynęły dni ich oczyszczenia…” (Łk 2,22) uwzględniająca i Maryję, i Jezusa. Również Jezus musi zostać oczyszczony ze wszystkiego, co w kontakcie ze światem czyni Go nieczystym, czyli z tego, co oddala Go od Boga, ponieważ ma On być „poświęcony Panu”.

Niewspomniane wykupienie

Drugie wydarzenie to wykup pierworodnego, będącego absolutną własnością Boga. Cena wykupu wynosiła pięć syklów srebra i można ją było uiścić w całym kraju, dając je jakiemukolwiek kapłanowi: „Wykup dokona się w miesiąc po urodzeniu za cenę pięciu syklów srebra” (Lb 18,16). Każdy pierwszy owoc pól, zwierząt i ludzi jest własnością Boga i należy Mu złożyć w ofierze, co jest aktem wiary w to, że to sam Bóg czuwa nad przyszłością całego świata i narodu wybranego. Ponieważ jednak zakazane jest zabijanie ludzi, a więc i składanie z nich ofiar, ustanowiona została instytucja wykupu. Tekst Ewangelii nie cytuje dokładnie Wj 13,2: „Poświęćcie Mi wszystko pierworodne. U synów Izraela do Mnie należeć będą pierwociny łona matczynego - zarówno człowiek, jak i zwierzę”, ale podaje wersję zmodyfikowaną: „Każde pierworodne dziecko płci męskiej będzie poświęcone Panu” (Łk 2,23). W takim kontekście ofiara, którą składają Maryja i Józef i która na pierwszy rzut oka była ofiarą oczyszczenia po porodzie, jawi się jako ofiara oczyszczenia nazirejczyka, który ze swego powołania jest człowiekiem poświęconym Bogu i po zaciągnięciu nieczystości rytualnej ma obowiązek złożyć ofiarę z dwóch synogarlic lub dwóch młodych gołębi, aby dokonać przebłagania, odzyskać stan czystości kultycznej i nadal swoim życiem służyć Panu. 

Ofiarowanie Jezusa Bogu, Jego Ojcu

Łukasz jednak nic nie mówi o wykupie Jezusa. Przechodzi od razu do trzeciego wydarzenia, do „przedstawienia” (powierzenia) Jezusa, jakby chciał powiedzieć: to Dziecko nie zostaje wykupione i nie zostaje zwrócone rodzicom, ale przeciwnie: zostaje osobiście oddane Bogu w Świątyni, na jego całkowitą własność. Greckie słowo paristánai znaczy zarówno „przedstawić”, jak i „ofiarować” – czyli dokonać tego samego, co czyni się z ofiarami składanymi w Świątyni. 

Żaden z wymienionych aktów przepisanych przez Prawo nie wiązał się z wymogiem stawienia się w Świątyni. Dla Łukasza natomiast to pierwsze przyniesienie Jezusa do Świątyni ma istotne znaczenie. Tutaj, w miejscu spotykania się Boga z Jego ludem – zamiast aktu odzyskania pierworodnego – dokonuje się publiczne ofiarowanie Jezusa Bogu, Jego Ojcu. 

O Autorze

Ks. dr Andrzej Tulej – wykładowca Pisma Świętego i dyrektor studiów w systemie blended-learning w Akademii Katolickiej w Warszawie, konsultor Rady ds. Ekumenizmu Konferencji Episkopatu Polski, delegat ds. dialogu z judaizmem oraz ekumenizmu i kontaktów religijnych archidiecezji warszawskiej, moderator Dzieła Biblijnego im. Św. Jana Pawła II archidiecezji warszawskiej, rektor kościoła św. Kazimierza Królewicza i kapelan Sióstr Benedyktynek Sakramentek w Warszawie. Opublikował m.in. książkę: Drugi sobór watykański o Żydach i judaizmie. Historia powstania tekstu „Nostra aetate 4”.

Centrum Heschela KUL


 

POLECANE
Kazik wygarnął Biedroniowi, nie zabrakło wulgaryzmów z ostatniej chwili
Kazik wygarnął Biedroniowi, nie zabrakło wulgaryzmów

Kazik Staszewski znów nie gryzł się w język. Muzyk opublikował wideo, na którym wykonuje wulgarną piosenkę skierowaną bezpośrednio do europosła Lewicy Roberta Biedronia. To reakcja na jego bulwersujący komentarz dotyczący zdjęcia prezydentów Karola Nawrockiego i Donalda Trumpa.

Anna Bryłka dla Tysol.pl: Moja grupa w PE ma zablokować cel klimatyczny UE na 2040 rok tylko u nas
Anna Bryłka dla Tysol.pl: Moja grupa w PE ma zablokować cel klimatyczny UE na 2040 rok

- Sprawozdawcą aktu prawnego w Parlamencie Europejskim dot. celu klimatycznego na rok 2040 została moja grupa. Dlaczego? Bo dostaliśmy poparcie Europejskiej Partii Ludowej na zablokowanie aktu, a nie może tego zrobić EPL. Oni poprą zablokowanie, ale sami nie mogą być inicjatorami. To byłaby dla nich kompromitacja - zdradza Anna Bryłka, eurodeputowana do PE z ramienia Konfederacji w rozmowie z Konradem Wernickim.

Eksplozja pod Warszawą na poligonie, rannych dwóch cywilów. Jest komunikat Żandarmerii Wojskowej z ostatniej chwili
Eksplozja pod Warszawą na poligonie, rannych dwóch cywilów. Jest komunikat Żandarmerii Wojskowej

Mazowiecki Oddział Żandarmerii Wojskowej poinformował o poważnym incydencie na terenie poligonu wojskowego w Warszawie-Rembertowie. Doszło tam do eksplozji ładunku wybuchowego. Ranne zostały dwie osoby cywilne.

Ważny komunikat dla mieszkańców Gdańska z ostatniej chwili
Ważny komunikat dla mieszkańców Gdańska

W niedzielę, 7 września, w Gdańsku odbędzie się 63. Bieg Westerplatte – najstarszy i najdłużej organizowany bieg uliczny w kraju na dystansie 10 km. Na trasie zobaczymy około 4 tys. uczestników, co oznacza spore zmiany w ruchu drogowym i komunikacji miejskiej.

Lubelskie: Niedaleko Przewodowa rozbił się niezidentyfikowany obiekt latający z ostatniej chwili
Lubelskie: Niedaleko Przewodowa rozbił się niezidentyfikowany obiekt latający

W miejscowości Majdan-Sielec na Lubelszczyźnie doszło do niepokojącego zdarzenia: na ziemię spadł niezidentyfikowany obiekt latający, prawdopodobnie dron. Okoliczności wypadku badają służby.

Gorąco pod Abotakiem. Ciemnoskóry mężczyzna uderzył działaczkę pro life z ostatniej chwili
"Gorąco pod Abotakiem". Ciemnoskóry mężczyzna uderzył działaczkę pro life

Przed kliniką aborcyjną „Abotak” w Warszawie doszło do skandalicznego incydentu. Podczas protestu środowisk pro-life czarnoskóry mężczyzna zaatakował wolontariuszkę Fundacji Życie i Rodzina. O całej sytuacji poinformował Krzysztof Kasprzak, członek zarządu fundacji.

Polski zakonnik zatrzymany na Białorusi. Karmelici wydali oświadczenie z ostatniej chwili
Polski zakonnik zatrzymany na Białorusi. Karmelici wydali oświadczenie

Na Białorusi zatrzymano 27-letniego zakonnika z Polski, którego tamtejsze władze oskarżają o szpiegostwo. Zakon karmelitów wydał w tej sprawie specjalne oświadczenie, a polskie służby podkreślają, że to kolejna prowokacja reżimu Aleksandra Łukaszenki. 

W dniu pogrzebu polskich ofiar ukraińskie władze wciąż relatywizują Wołyń. Ofiary z dwóch stron z ostatniej chwili
W dniu pogrzebu polskich ofiar ukraińskie władze wciąż relatywizują Wołyń. "Ofiary z dwóch stron"

W sobotę odbyły się uroczystości pogrzebowe ofiar zbrodni wołyńskiej ekshumowanych w Puźnikach na zachodzie Ukrainy. W czasie uroczystości ukraińskie władze ponownie próbowały relatywizować winy, mówiąc o krzywdach „dwóch stron” i „tragedii dwóch narodów”.

Puźniki: pogrzeb 42 ofiar UPA. Ekshumacje odsłoniły prawdę o zbrodni z ostatniej chwili
Puźniki: pogrzeb 42 ofiar UPA. Ekshumacje odsłoniły prawdę o zbrodni

Dzisiaj odbyły się uroczystości pogrzebowe ofiar zbrodni wołyńskiej ekshumowanych w Puźnikach. Podczas prac znaleziono szczątki co najmniej 42 osób – kobiet, mężczyzn i dzieci. Zbrodnia w Puźnikach to jedna z wielu masakr dokonanych przez ukraińskich nacjonalistów.

Rozmowy pokojowe z Putinem. Zełenski złożył propozycję z ostatniej chwili
Rozmowy pokojowe z Putinem. Zełenski złożył propozycję

Prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski w rozmowie z amerykańską stacją ABC zaproponował Kijów jako miejsce spotkania z Władimirem Putinem. Wcześniej rosyjski przywódca wcześniej zasugerował, że rozmowy mogłyby się odbyć w Moskwie.

REKLAMA

Trzy tajemnice czterdziestego dnia po narodzeniu Jezusa

W czterdziestym dniu po narodzeniu syna według prawa żydowskiego dokonywały się trzy wydarzenia: „oczyszczenie” matki dziecka, „wykupienie” pierworodnego oraz „przedstawienie” dziecka. Łukasz nie wspomina o wykupie Jezusa. Przechodzi od razu do „przedstawienia” (powierzenia) Jezusa, jakby chciał powiedzieć, że nie został On wykupiony i nie został zwrócony rodzicom, ale przeciwnie: został oddany Bogu Swemu Ojcu w Świątyni, na Jego całkowitą własność – podkreślił wykładowca Pisma Świętego w Akademii Katolickiej w Warszawie ks. dr Andrzej Tulej, w komentarzu dla Centrum Heschela KUL na Niedzielę Świętej Rodziny.
Ofiarowanie w Świątyni Trzy tajemnice czterdziestego dnia po narodzeniu Jezusa
Ofiarowanie w Świątyni / wikimedia commons/public_domain/Gentile da Fabriano - photo Shonagon

„Gdy potem upłynęły dni ich oczyszczenia według Prawa Mojżeszowego, Rodzice przynieśli Jezusa do Jerozolimy, aby przedstawić Go Panu. Tak bowiem jest napisane w Prawie Pańskim: +Każde pierworodne dziecko płci męskiej będzie poświęcone Panu+. Mieli również złożyć w ofierze parę synogarlic albo dwa młode gołębie, zgodnie z przepisem Prawa Pańskiego”. (Łk 2,22-24)

Jeszua - Jahwe jest zbawieniem 

To początek Ewangelii czytanej w Niedzielę Świętej Rodziny. Poprzedza go jeszcze jedna krótka, ale istotna informacja, która nie znalazła się w lekcjonarzu:

„Gdy nadszedł dzień ósmy i należało obrzezać Dziecię, nadano Mu imię Jezus, którym Je nazwał anioł, zanim się poczęło w łonie Matki”. (Łk 2,21)

Tak więc najpierw Józef i Maryja zatroszczyli się o to, by powierzone im Dziecko zostało obrzezane zgodnie z Prawem Mojżeszowym: „Z pokolenia w pokolenie każde wasze dziecko płci męskiej, gdy będzie miało osiem dni, ma być obrzezane” (Rdz 17,12); „Ósmego dnia [chłopiec] zostanie obrzezany” (Kpł 12,3).

Akt ten włącza Jezusa do wspólnoty potomków Abrahama oraz zobowiązuje do wypełniania Prawa i wierności przymierzu. Jednocześnie dziecku ma być nadane imię. W tym przypadku imię zostało zasugerowane wcześniej przez Anioła Gabriela podczas zwiastowania, kiedy powiedział do Maryi: „Oto poczniesz i porodzisz Syna, któremu nadasz imię Jezus” (Łk 1,31). Sam Bóg chce, żeby imię Jego wcielonego Syna – hebr. Jeszua: (Jahwe jest zbawieniem) - jednoznacznie wskazywało na Jego misję zbawczą, co Łukasz bardziej niż inni ewangeliści podkreśla w całym swoim dziele. 

Trzy tajemnice czterdziestego dnia po narodzeniu syna

Z dniem czterdziestym wiążą się trzy wydarzenia: „oczyszczenie” Maryi, „wykupienie” pierworodnego Dziecka Jezusa oraz „przedstawienie” Go w Świątyni. 

Oczyszczenie 

Zgodnie z przepisami Prawa Mojżeszowego, kobieta po urodzeniu dziecka wchodziła w stan nieczystości rytualnej. Według Księgi Kapłańskiej 12,4-5 pełny czas nieczystości trwa w przypadku urodzenia syna 40 dni, a w przypadku urodzenia dziewczynki 80 dni, i wtedy kobieta musiała unikać kontaktu z rzeczami świętymi oraz nie mogła wejść do Świątyni: „Potem ona pozostanie przez trzydzieści trzy dni dla oczyszczenia krwi: nie będzie dotykać niczego świętego i nie będzie wchodzić do Świątyni, dopóki nie skończą się dni jej oczyszczenia. Jeżeli zaś urodzi dziewczynkę, będzie nieczysta przez dwa tygodnie, tak jak podczas miesięcznego krwawienia. Potem pozostanie przez sześćdziesiąt sześć dni dla oczyszczenia krwi”.

Po upływie tych dni należało złożyć w Świątyni ofiarę całopalną z jednorocznego baranka oraz ofiarę przebłagalną z młodego gołębia lub synogarlicy: „Kiedy zaś skończą się dni jej oczyszczenia po urodzeniu syna lub córki, przyniesie kapłanowi, przed wejście do Namiotu Spotkania, jednorocznego baranka na ofiarę całopalną i młodego gołębia lub synogarlicę na ofiarę przebłagalną” (Kpł 12,6). Rodziny ubogie, których nie było stać na złożenie w ofierze baranka miały obowiązek ofiarowania przynajmniej dwóch synogarlic lub dwóch młodych gołębi - jednego na ofiarę całopalną, a drugiego na ofiarę przebłagalną: „Jeżeli zaś ona jest zbyt uboga, aby przynieść baranka, to przyniesie dwie synogarlice albo dwa młode gołębie, jednego na ofiarę całopalną i jednego na ofiarę przebłagalną. W ten sposób kapłan dokona przebłagania za nią, i będzie oczyszczona” (Kpł 12,8).

Wzmiankując w tekście Ewangelii o parze synogarlic lub dwóch młodych gołębiach, Łukasz daje do zrozumienia, że Maryja i Józef są rodziną ubogą oraz że w całym wydarzeniu nie chodzi wyłącznie o usunięcie nieczystości rytualnej spowodowanej porodem dziecka, lecz o oczyszczenie, które wyprowadza człowieka ze stanu nieczystości do stanu świętości. Stąd liczba mnoga: „Gdy potem upłynęły dni ich oczyszczenia…” (Łk 2,22) uwzględniająca i Maryję, i Jezusa. Również Jezus musi zostać oczyszczony ze wszystkiego, co w kontakcie ze światem czyni Go nieczystym, czyli z tego, co oddala Go od Boga, ponieważ ma On być „poświęcony Panu”.

Niewspomniane wykupienie

Drugie wydarzenie to wykup pierworodnego, będącego absolutną własnością Boga. Cena wykupu wynosiła pięć syklów srebra i można ją było uiścić w całym kraju, dając je jakiemukolwiek kapłanowi: „Wykup dokona się w miesiąc po urodzeniu za cenę pięciu syklów srebra” (Lb 18,16). Każdy pierwszy owoc pól, zwierząt i ludzi jest własnością Boga i należy Mu złożyć w ofierze, co jest aktem wiary w to, że to sam Bóg czuwa nad przyszłością całego świata i narodu wybranego. Ponieważ jednak zakazane jest zabijanie ludzi, a więc i składanie z nich ofiar, ustanowiona została instytucja wykupu. Tekst Ewangelii nie cytuje dokładnie Wj 13,2: „Poświęćcie Mi wszystko pierworodne. U synów Izraela do Mnie należeć będą pierwociny łona matczynego - zarówno człowiek, jak i zwierzę”, ale podaje wersję zmodyfikowaną: „Każde pierworodne dziecko płci męskiej będzie poświęcone Panu” (Łk 2,23). W takim kontekście ofiara, którą składają Maryja i Józef i która na pierwszy rzut oka była ofiarą oczyszczenia po porodzie, jawi się jako ofiara oczyszczenia nazirejczyka, który ze swego powołania jest człowiekiem poświęconym Bogu i po zaciągnięciu nieczystości rytualnej ma obowiązek złożyć ofiarę z dwóch synogarlic lub dwóch młodych gołębi, aby dokonać przebłagania, odzyskać stan czystości kultycznej i nadal swoim życiem służyć Panu. 

Ofiarowanie Jezusa Bogu, Jego Ojcu

Łukasz jednak nic nie mówi o wykupie Jezusa. Przechodzi od razu do trzeciego wydarzenia, do „przedstawienia” (powierzenia) Jezusa, jakby chciał powiedzieć: to Dziecko nie zostaje wykupione i nie zostaje zwrócone rodzicom, ale przeciwnie: zostaje osobiście oddane Bogu w Świątyni, na jego całkowitą własność. Greckie słowo paristánai znaczy zarówno „przedstawić”, jak i „ofiarować” – czyli dokonać tego samego, co czyni się z ofiarami składanymi w Świątyni. 

Żaden z wymienionych aktów przepisanych przez Prawo nie wiązał się z wymogiem stawienia się w Świątyni. Dla Łukasza natomiast to pierwsze przyniesienie Jezusa do Świątyni ma istotne znaczenie. Tutaj, w miejscu spotykania się Boga z Jego ludem – zamiast aktu odzyskania pierworodnego – dokonuje się publiczne ofiarowanie Jezusa Bogu, Jego Ojcu. 

O Autorze

Ks. dr Andrzej Tulej – wykładowca Pisma Świętego i dyrektor studiów w systemie blended-learning w Akademii Katolickiej w Warszawie, konsultor Rady ds. Ekumenizmu Konferencji Episkopatu Polski, delegat ds. dialogu z judaizmem oraz ekumenizmu i kontaktów religijnych archidiecezji warszawskiej, moderator Dzieła Biblijnego im. Św. Jana Pawła II archidiecezji warszawskiej, rektor kościoła św. Kazimierza Królewicza i kapelan Sióstr Benedyktynek Sakramentek w Warszawie. Opublikował m.in. książkę: Drugi sobór watykański o Żydach i judaizmie. Historia powstania tekstu „Nostra aetate 4”.

Centrum Heschela KUL



 

Polecane
Emerytury
Stażowe