PPK – na czym polega zasada funduszu zdefiniowanej daty?
Instytucje finansowe będą starały się pomnożyć środki zgromadzone na rachunkach, inwestując je w fundusze inwestycyjne. Ustawa o Pracowniczych Planach Kapitałowych obwarowuje możliwość inwestowania licznymi zastrzeżeniami. M.in. wprowadza zasadę tzw. funduszu zdefiniowanej daty, która polega na tym, że alokację aktywów dopasowuje się do wieku oszczędzających. Tłumaczy to Paweł Szczerbak, dyrektor Sprzedaży w PKO TFI.
/ Fotolia
"Tygodnik Solidarność": Czemu służy wprowadzenie zasady tzw. funduszy zdefiniowanej daty?
Paweł Szczerbak, dyrektor Sprzedaży w PKO TFI.: Z inwestowaniem w instrumenty finansowe wiąże się ryzyko. Jego poziom zależy od rodzaju wybranego przez inwestora instrumentu finansowego, a także m.in. od czynników makro i mikroekonomicznych, w tym prawa, podatków, polityki, stóp procentowych, kursów walut czy cykli koniunkturalnych. Podjęcie każdej decyzji inwestycyjnej wiązać się powinno z analizą tych zagrożeń. Główne ryzyka związane z inwestowaniem w instrumenty finansowe to ryzyko niekorzystnych zmian cen (spadek wartości inwestycji) połączone z ryzykiem płynności obrotu. Duża zmienność oznacza duże wahania kursu instrumentu w danym okresie, co pociąga za sobą duże zmiany wartości instrumentu (wartości inwestycji). Głównym czynnikiem determinującym zmienność instrumentu jest płynność obrotu – niższa płynność oznacza wyższą zmienność cen i wyższe ryzyko.
– Czy można określić, które instrumenty są mniej, a które bardziej ryzykowne?
– Najniższym ryzykiem charakteryzują się bony skarbowe oraz z pewnymi ograniczeniami depozyty bankowe. Kolejnymi instrumentami na skali ryzyka są obligacje, których poziom ryzyka zależy między innymi od ratingu. Uznaje się również, że obligacje skarbowe są bezpieczniejsze od obligacji komunalnych, a te z kolei są bezpieczniejsze od obligacji korporacyjnych. Znacznie większym ryzykiem inwestycyjnym charakteryzują się akcje przedsiębiorstw, w których do ryzyka makroekonomicznego dochodzi ryzyko specyficzne związane z funkcjonowaniem określonej firmy i jej otoczenia. Ważnym elementem ryzyka są oczekiwania inwestorów, co do konkretnych spółek, które wpływają na notowania ich akcji na rynku.
– Najniższym ryzykiem charakteryzują się bony skarbowe oraz z pewnymi ograniczeniami depozyty bankowe. Kolejnymi instrumentami na skali ryzyka są obligacje, których poziom ryzyka zależy między innymi od ratingu. Uznaje się również, że obligacje skarbowe są bezpieczniejsze od obligacji komunalnych, a te z kolei są bezpieczniejsze od obligacji korporacyjnych. Znacznie większym ryzykiem inwestycyjnym charakteryzują się akcje przedsiębiorstw, w których do ryzyka makroekonomicznego dochodzi ryzyko specyficzne związane z funkcjonowaniem określonej firmy i jej otoczenia. Ważnym elementem ryzyka są oczekiwania inwestorów, co do konkretnych spółek, które wpływają na notowania ich akcji na rynku.
– Wróćmy do obligacji. Dlaczego postrzegane są jako bardzo bezpieczne instrumenty.
– Bo nie są czułe na wahania rynkowej koniunktury. Lubiane są także przez inwestorów, którzy po prostu nie lubią doświadczać wahań kapitału. W długim terminie portfele obligacji z całą pewnością dadzą jednak mniej zarobić niż dobrze dobrany portfel akcji.
– Bo nie są czułe na wahania rynkowej koniunktury. Lubiane są także przez inwestorów, którzy po prostu nie lubią doświadczać wahań kapitału. W długim terminie portfele obligacji z całą pewnością dadzą jednak mniej zarobić niż dobrze dobrany portfel akcji.
– Ale akcje uważane są za mniej bezpieczną lokatę kapitału...
– Niestety większa zmienność cen akcji sprawia, że ludzie przypisują im większe ryzyko. Akcje tylko z pozoru są ryzykowne – w długim terminie mogą okazać się lepszą alternatywą. W przypadku zainwestowania w bardzo dobrej jakości spółki, które każdego roku będą wypłacać dywidendę, a pozostałe środki będą inwestować w działalność firmy, spółka będzie zwiększała skalę swojej działalności, poprawiała wyniki, a to przełoży się na powiększenie wartości przedsiębiorstwa. Z czasem odbije się to na wzrastającym kursie akcji. Wszystko zależy od indywidualnych oczekiwań inwestora oraz jego poziomu akceptacji ryzyka.
– Niestety większa zmienność cen akcji sprawia, że ludzie przypisują im większe ryzyko. Akcje tylko z pozoru są ryzykowne – w długim terminie mogą okazać się lepszą alternatywą. W przypadku zainwestowania w bardzo dobrej jakości spółki, które każdego roku będą wypłacać dywidendę, a pozostałe środki będą inwestować w działalność firmy, spółka będzie zwiększała skalę swojej działalności, poprawiała wyniki, a to przełoży się na powiększenie wartości przedsiębiorstwa. Z czasem odbije się to na wzrastającym kursie akcji. Wszystko zależy od indywidualnych oczekiwań inwestora oraz jego poziomu akceptacji ryzyka.
– Czy lepiej inwestować samemu, czy powierzyć to instytucjom finansowym?
– Większość osób decydujących się na inwestowanie swoich środków przeraża fakt samodzielnego podejmowania decyzji inwestycyjnych. Dużo prostsze wydaje się trzymanie z góry ustalonego planu niż samodzielne tworzenie zdywersyfikowanego portfela inwestycyjnego. Jeszcze więcej wątpliwości wzbudza samodzielne zarządzanie nim, zgodnie ze zmieniającą się sytuacją gospodarczą. Właśnie w odpowiedzi na takie potrzeby powstały fundusze zdefiniowanej daty, zwane także funduszami cyklu życia. W natłoku codziennych spraw znacznie łatwiej jest powierzyć swoje oszczędności wykwalifikowanym specjalistom, niż samodzielnie podejmować skomplikowane decyzje inwestycyjne. Zwłaszcza gdy nasza wiedza w tym zakresie jest dosyć mocno ograniczona. W przypadku funduszy zdefiniowanej daty nasza decyzyjność ogranicza się praktycznie do wybrania okresu dla swojej inwestycji.
– Większość osób decydujących się na inwestowanie swoich środków przeraża fakt samodzielnego podejmowania decyzji inwestycyjnych. Dużo prostsze wydaje się trzymanie z góry ustalonego planu niż samodzielne tworzenie zdywersyfikowanego portfela inwestycyjnego. Jeszcze więcej wątpliwości wzbudza samodzielne zarządzanie nim, zgodnie ze zmieniającą się sytuacją gospodarczą. Właśnie w odpowiedzi na takie potrzeby powstały fundusze zdefiniowanej daty, zwane także funduszami cyklu życia. W natłoku codziennych spraw znacznie łatwiej jest powierzyć swoje oszczędności wykwalifikowanym specjalistom, niż samodzielnie podejmować skomplikowane decyzje inwestycyjne. Zwłaszcza gdy nasza wiedza w tym zakresie jest dosyć mocno ograniczona. W przypadku funduszy zdefiniowanej daty nasza decyzyjność ogranicza się praktycznie do wybrania okresu dla swojej inwestycji.
– A czym charakteryzują się fundusze cyklu życia?
– Charakterystyczną cechą funduszy cyklu życia jest z góry nałożony plan inwestycyjny, który zmienia się wraz z czasem trwania inwestycji. Oznacza to, że w początkowym okresie fundusz inwestuje swoje aktywa głównie w ryzykowne instrumenty finansowe (np. akcje). Jednak z upływem czasu, ten stosunek zmienia się na korzyć bezpieczniejszych instrumentów dłużnych (np. obligacji). Bez względu na końcowy termin inwestycji danego funduszu cyklu życia, jego podstawowym klientem są inwestorzy, którzy oszczędzają środki na swoją przyszłą emeryturę. Aby w pełni zrealizować cel wynikający z funduszu, inwestor swoje środki powinien wypłacić dopiero w roku końcowym inwestycji – jest to więc zdecydowanie rodzaj inwestycji długoterminowej. Inwestując w fundusze zdefiniowanej daty musimy być więc w pełni świadomi ryzyka inwestycyjnego, które na początku inwestycji jest znacznie wyższe niż na jej końcu.
– Charakterystyczną cechą funduszy cyklu życia jest z góry nałożony plan inwestycyjny, który zmienia się wraz z czasem trwania inwestycji. Oznacza to, że w początkowym okresie fundusz inwestuje swoje aktywa głównie w ryzykowne instrumenty finansowe (np. akcje). Jednak z upływem czasu, ten stosunek zmienia się na korzyć bezpieczniejszych instrumentów dłużnych (np. obligacji). Bez względu na końcowy termin inwestycji danego funduszu cyklu życia, jego podstawowym klientem są inwestorzy, którzy oszczędzają środki na swoją przyszłą emeryturę. Aby w pełni zrealizować cel wynikający z funduszu, inwestor swoje środki powinien wypłacić dopiero w roku końcowym inwestycji – jest to więc zdecydowanie rodzaj inwestycji długoterminowej. Inwestując w fundusze zdefiniowanej daty musimy być więc w pełni świadomi ryzyka inwestycyjnego, które na początku inwestycji jest znacznie wyższe niż na jej końcu.
– Czy fundusze cyklu życia posiadają słabe strony?
– Jako słabą stronę można by postrzegać główne założenie tychże funduszy – z góry określony plan działania. Niemożliwe jest bowiem ułożenie planu obejmującego ponad 20 lat, który zawsze będzie w pełni adekwatny do bieżącej sytuacji ekonomicznej. Fundusze zdefiniowanej daty są skierowane głównie do osób, które chcą oszczędzać na swoje cele emerytalne i jednocześnie dostosowywać ryzyko do swojego wieku. Włączenie funduszy zdefiniowanej daty do Programu Pracowniczych Planów Kapitałowych, będzie prawdopodobnie oznaczało ich bardzo dynamiczny rozwój. Zgodnie z projektem ustawy o PPK, łączne koszty nie będą mogły przekraczać 0,6% wartości zarządzanych środków w skali roku, co jest poziomem bardzo niskim. Wszystko wskazuje na to, że fundusze zdefiniowanej daty staną się podstawowym instrumentem służącym akumulacji i pomnażaniu emerytalnych oszczędności.
– Jako słabą stronę można by postrzegać główne założenie tychże funduszy – z góry określony plan działania. Niemożliwe jest bowiem ułożenie planu obejmującego ponad 20 lat, który zawsze będzie w pełni adekwatny do bieżącej sytuacji ekonomicznej. Fundusze zdefiniowanej daty są skierowane głównie do osób, które chcą oszczędzać na swoje cele emerytalne i jednocześnie dostosowywać ryzyko do swojego wieku. Włączenie funduszy zdefiniowanej daty do Programu Pracowniczych Planów Kapitałowych, będzie prawdopodobnie oznaczało ich bardzo dynamiczny rozwój. Zgodnie z projektem ustawy o PPK, łączne koszty nie będą mogły przekraczać 0,6% wartości zarządzanych środków w skali roku, co jest poziomem bardzo niskim. Wszystko wskazuje na to, że fundusze zdefiniowanej daty staną się podstawowym instrumentem służącym akumulacji i pomnażaniu emerytalnych oszczędności.
-----------------------------------------------------
Reguły inwestowania środków w PPK
Ustawa o Pracowniczych Planach Kapitałowych ściśle określa, jaka część środków może być inwestowana w instrumenty o charakterze dłużnym (cześć dłużna), a jaka w instrumenty o charakterze udziałowym (część udziałowa). Bierze tu pod uwagę wiek uczestnika programu (zasada funduszu zdefiniowanej daty). Od utworzenia funduszu do 20 lat przed ukończeniem 60. roku życia 60-80 proc. środków uczestnika będzie inwestowane w część udziałową, a 20-40 proc. w część dłużną. Gdy uczestnik osiągnie 60 lat, maksymalnie 15 proc. środków będzie mogło być inwestowane w ramach części udziałowej. Reszta będzie inwestowana w część dłużną. Całość przedstawia tabela.
Autor: Andrzej Berezowski
