Pół roku rządów i żadnych konkretów: czy doczekamy się w końcu wizji rozwoju Polski?

Chociaż rządząca koalicja sprawuje już władzę ponad pół roku, to rząd ciągle nie przedstawił żadnej własnej wizji modernizacji. Brak też choćby szczątkowo zarysowanego obrazu wspólnoty, jaką obecna ekipa chciałaby budować. Zamiast tego społeczeństwu musi wystarczyć jałowa plemienna nawalanka.
Donald Tusk Pół roku rządów i żadnych konkretów: czy doczekamy się w końcu wizji rozwoju Polski?
Donald Tusk / PAP/Paweł Supernak

Donald Tusk w bardzo agresywnym retorycznie wystąpieniu ogłosił z sejmowej trybuny, że Prawo i Sprawiedliwość „od lat działa pod wpływem rosyjskich interesów i rosyjskich wpływów”. W dalszej części swojej przemowy premier określił polityków Zjednoczonej Prawicy mianem „Płatni Zdrajcy Pachołki Rosji”, odwołując się do słynnych słów Leszka Moczulskiego, który trzy dekady temu w Sejmie tak właśnie rozszyfrowywał skrót PZPR. Samo wystąpienie, notabene bardzo negatywnie ocenione przez Polaków (badanie IBRiS dla „Rzeczpospolitej” pokazuje, że opinię szefa rządu podziela 29,8 proc. ankietowanych, 60 proc. się z nim nie zgadza, a 9,8 proc. pytanych nie ma zdania), jest kolejnym elementem strategii premiera narzucenia absolutnie fikcyjnej osi podziału na najbliższe wybory. 
 

„Kryminalizacja” opozycji

Strategia, którą opisywałem już na tych łamach, ma poprzez swoistą „kryminalizację” opozycji usprawiedliwiać brutalne działania rządu wobec niej oraz poprzez maksymalne podgrzewanie emocji społecznych mobilizować twardy elektorat obecnie rządzącej koalicji. Ma też, w dużej mierze, zwolnić Tuska z konieczności odpowiadania na kluczowe pytania: o stosunek do proponowanego modelu federalizacji UE, o politykę migracyjną czy o Zielony Ład i politykę klimatyczną Unii. Tu oczywiście pojawiają się pewne problemy. W końcu nie Jarosław Kaczyński, lecz Donald Tusk był nazywany przez rosyjskie media „naszym człowiekiem w Warszawie”, i to nie Jarosław Kaczyński, lecz Donald Tusk, realizował wątpliwą, z punktu widzenia polskich interesów, politykę „resetu z Rosją”. Politycy PiS-u byli wtedy oskarżani o rusofobię. Czy da się to tak szybko odwrócić? Cóż, w polskiej polityce (a zwłaszcza w jej propagandowej części) od dawna nie dba się o związki przyczynowo-skutkowe, licząc na krótką pamięć i braki w logicznym rozumowaniu elektoratu. Dodatkowo obecny rząd, mając ogromną przewagę medialną, może liczyć, że to jego narracja będzie odpowiednio wzmacniana i utrwalana. Z drugiej jednak strony – żyjemy w innej przestrzeni medialnej niż jeszcze 10 lat temu. Dzięki rozwojowi internetu dominacja przestrzeni publicznej przez jeden koncern medialny i narzucany przez niego przekaz jest już niemożliwa. Rządzącym może również zaszkodzić kolejna kwestia. Sprawę „resetu” próbowano po 2014 roku zamieść pod dywan. Nie odbyła się żadna debata, nie podjęto nawet próby (może poza zdawkowym: „Wszyscy tak wtedy robili”) wyjaśnienia tamtej polityki odbiorcom. Ograniczono się do udawania, że takiej polityki w zasadzie nigdy nie było. Dziś tamta postawa się może zemścić.
Ostatnią istotną kwestią jest to, że rządzący bardzo często przeceniają siłę oddziaływania mediów, w szczególności telewizji, na społeczeństwo. Politycy wyobrażają sobie, że widzowie to bierna masa, której telewizja „wkłada do głów”. Tymczasem widzowie, nawet ci o mniejszych kompetencjach kulturowych, najczęściej korzystają z telewizji inteligentnie. Podczas gdy politycy, nawet ci o większych kompetencjach kulturowych, często dają się nabrać. Telewizja istotnie „wkłada do głów”, tyle że nie widzom, ale politykom. Powstaje „obieg zamknięty”, w którym rządzący sami pozbawiają się szansy na feedback od rzeczywistości. Tak było w 2012 roku, gdy PO wpadła na pomysł wydłużenia wieku emerytalnego i wszystkie główne media... chwaliły ją za tę decyzję. Można powiedzieć, że rządzący uwierzyli w prawidłowość wykreowanego przez siebie świata, co okazało się mieć przykre dla nich konsekwencje. Nic nie wskazuje, by przyswoili sobie tę lekcję.

Po co im władza?

Jednak widowiskowe starcia obozu władzy z opozycją przysłaniają nam dużo poważniejszą kwestię. Absolutną doraźność i jałowość naszej krajowej polityki. Nie chodzi tu nawet o jałowość kampanii do Parlamentu Europejskiego czy o wcześniejszą jałowość kampanii samorządowej. Problem wydaje się poważniejszy. Polska polityka, po przejęciu władzy przez obecną ekipę, zrezygnowała z jakiejkolwiek misji modernizacyjnej. Donald Tusk nigdy takiej polityki nie lubił. W swoim drugim exposé w 2012 roku mówił: „Wierzę, że z tych małych celów, tych małych marzeń, tworzy się wielka wizja”. Rzeczywistość tak nie wygląda. Z małych marzeń tworzy się zawsze mała wizja, a wielkie marzenia tworzą wielkie wizje. Zresztą w polityce obecnego rządu trudno nawet te „małe marzenia” dostrzec. Kuriozalną krytykę projektu budowy CPK, jako rzekomo „PiS-owskiej gigantomanii”, zakończoną zablokowaniem przez obóz władzy całego projektu trudno postrzegać inaczej niż jako ograniczanie Polsce szans rozwoju. Czy w tym wypadku „małym marzeniem” jest to, co wyłania się z „memicznego” już wywiadu, którego Tomasz Szymczak, prezes lotniska w Modlinie, udzielił „Rzeczpospolitej”? We wspomnianej rozmowie, która dotyczyła planowanej rozbudowy lotniska w Modlinie, Szymczak mówił m.in.: „W planach jest [...] hotel 2–3-gwiazdkowy, stacja benzynowa z myjnią. Na parkingach długoterminowych działa już elektroniczna rezerwacja miejsc, a na tych bliżej terminala zamontujemy kilkanaście ładowarek do samochodów elektrycznych… To wszystko bez gigantomanii, ale i bez wstawania z kolan. To będzie normalny biznes z szacunkiem do pieniędzy”. Nawet jeśli uznamy (przed czym – muszę się przyznać – mam pewne opory), że to w istocie jest jakaś wizja rozwoju, to pozostaje pytanie, czy na właśnie taką wizję głosowali Polacy?

Innym istotnym problemem, którego przez pół roku nie poruszył rząd, jest pytanie o model wspólnoty, jaki chciałby budować. Konstytucja w pierwszych dwóch artykułach mówi o dobru wspólnym wszystkich obywatelach i o sprawiedliwości społecznej. Byłoby zdrowiej, nie tylko dla debaty publicznej, ale także dla tkanki społecznej, gdybyśmy sprzeczali się o interpretację tych pojęć. Co jest naszym dobrem wspólnym? Kim są „wszyscy obywatele” i co to znaczy być obywatelem? Jak realizować sprawiedliwość społeczną w trzeciej dekadzie XXI wieku? To ważne kwestie, z którymi PiS w czasie swoich rządów przynajmniej próbował się mierzyć. Pierwsza wersja „Nowego Ładu” (który potem został „Polskim Ładem”) była ambitną propozycją dużo bardziej zrównoważonego i sprawiedliwego rozwoju Polski. Później, gdy poprzedni rząd zaczął, niestety, ulegać rozmaitym naciskom, wyszedł z tego okrojony i pozbawiony pierwotnych ambicji projekt, który – co gorsza – ówcześni rządzący zaczęli promować neoliberalną narracją pt. „Obniżyliśmy wszystkim podatki”. W przypadku obecnego rządu nie widać jak na razie nawet szczątkowych ambicji. Ta intelektualna i duchowa pustka uprawianej polityki jest wręcz przytłaczająca.

Czytaj także: Niepozorny gigant wiary: 14. rocznica beatyfikacji ks. Jerzego Popiełuszki

Czytaj także: Nie żyje żołnierz, który bronił granicy. Jest reakcja prezydenta Dudy

Inna polityka potrzebna od zaraz

Pewności, w jakim kierunku będzie podążać obecna ekipa – rzecz jasna – nie ma. Choć trudno tutaj o optymizm. Zarówno kolejne kampanie wyborcze, jak i okresy je poprzedzające upływają pod hasłem coraz brutalniejszych ataków na aktualną opozycję. Coraz trudniej znaleźć jakąkolwiek inną treść. Działacz społeczny Patryk Spaliński, przejrzał na portalu X profile kilku polityków rządzących ważnymi państwami europejskimi, a następnie porównał je z Polską. Jako czas trwania swoistego eksperymentu wyznaczył dwa tygodnie. W przypadku polityków rządzących w Niemczech zanotował 10 komunikatów prorozwojowych, 15 dotyczących polityki zagranicznej oraz 2, które oznaczył jako „inne”. W przypadku Francji było to 11 komunikatów prorozwojowych, 16 dotyczących polityki zagranicznej i 5 „innych”. W Wielkiej Brytanii 8 komunikatów prorozwojowych, 5 dotyczących polityki zagranicznej i 5 „innych”, z kolei w Hiszpanii 4 komunikaty prorozwojowe, 12 dotyczących polityki zagranicznej, 6 „innych” i 3 uderzające w przeciwników politycznych. Jak na tym tle prezentuje się Polska? Podczas swojego eksperymentu Spaliński zanotował: zero komunikatów prorozwojowych, 4 dotyczące polityki zagranicznej, 3 „inne” i aż 12 uderzających w przeciwników politycznych. Partia Razem, która ostatecznie nie weszła do rządu (choć zagłosowała za jego powstaniem), szła kiedyś do wyborów z hasłem: „Inna polityka jest możliwa”. Dziś, w coraz bardziej toksycznie spolaryzowanym kraju, warto sparafrazować to hasło i napisać: „Inna polityka jest konieczna”.
 


 

POLECANE
Zaprzysiężenie Karola Nawrockiego. Marszałek Sejmu podał datę z ostatniej chwili
Zaprzysiężenie Karola Nawrockiego. Marszałek Sejmu podał datę

Jeśli Sąd Najwyższy potwierdzi ważność wyborów, zwołam na 6 sierpnia Zgromadzenie Narodowe, by odebrać przysięgę od prezydenta Karola Nawrockiego – poinformował marszałek Sejmu Szymon Hołownia.

Konflikt w kadrze. Tomaszewski nie przebierał w słowach z ostatniej chwili
Konflikt w kadrze. Tomaszewski nie przebierał w słowach

– Przede wszystkim karty powinien rozdawać selekcjoner. Jestem całym sercem za Michałem Probierzem – stwierdził Jan Tomaszewski, były wybitny reprezentant Polski.

Michnik chce budować z Trzaskowskim międzynarodówkę pilne
Michnik chce budować z Trzaskowskim międzynarodówkę

Dzisiaj w Darłowie Międzynarodową Nagrodę Króla Eryka Pomorskiego za "zasługi na rzecz budowania pokoju i jedności w Europie" otrzymała Věra Jourová, czeska polityk, prawnik, była wiceprzewodnicząca Komisji Europejskiej. Laureatka otrzymała medal z rąk Adama Michnika, który z tej okazji wygłosił okolicznościowe przemówienie, w którym nie zabrakło nawiązań do ostatnich wyborów prezydenckich.

Lot Polaka w kosmos przełożony. Jest komunikat z ostatniej chwili
Lot Polaka w kosmos przełożony. Jest komunikat

Silne wiatry przesunęły start Ax-4. Falcon 9 z Polakiem wystartuje najwcześniej 11 czerwca o 14:00 czasu polskiego.

Wjechał bmw w nastolatków – był pod wpływem narkotyków. Jest wniosek o areszt z ostatniej chwili
Wjechał bmw w nastolatków – był pod wpływem narkotyków. Jest wniosek o areszt

Prokuratura Rejonowa w Końskich przedstawiła zarzuty i skierowała do sądu wniosek o tymczasowe aresztowanie 30-letniego mężczyzny, który będąc pod wpływem narkotyków, wjechał w grupę jadących rowerami nastolatków. Dwóch chłopców doznało obrażeń zagrażających życiu.

Makabryczna zbrodnia na UW. Nowe fakty Wiadomości
Makabryczna zbrodnia na UW. Nowe fakty

7 maja br. na terenie uczelni 22-letni student wydziału prawa UW zaatakował siekierą 53-letnią portierkę. Kobieta zmarła na miejscu. Młody mężczyzna ranił również interweniującego strażnika. Teraz poinformowano, że obserwacja psychiatryczna Mieszka R., podejrzanego o dokonanie zbrodni, rozpocznie się dopiero za miesiąc.

Probierz przemówił. Ujawnił prośbę Lewandowskiego z ostatniej chwili
Probierz przemówił. Ujawnił prośbę Lewandowskiego

W poniedziałek podczas konferencji prasowej selekcjoner reprezentacji Polski Michał Probierz zabrał głos w sprawie odebrania opaski kapitańskiej Robertowi Lewandowskiemu.

Eksperci alarmują. Polaków czekają ogromne podwyżki za ogrzewanie z ostatniej chwili
Eksperci alarmują. Polaków czekają ogromne podwyżki za ogrzewanie

Izba Gospodarcza Ciepłownictwa Polskiego i Krajowa Agencja Poszanowania Energii zaprezentowały w poniedziałek raport na temat transformacji ciepłownictwa systemowego w kontekście bezpieczeństwa energetycznego. Wynika z niego, że już w lipcu tego roku ceny ciepła mogą wzrosnąć nawet o kilkadziesiąt procent.

Byłem zaskoczony. Lewandowski zdradza kulisy decyzji Probierza Wiadomości
"Byłem zaskoczony". Lewandowski zdradza kulisy decyzji Probierza

W niedzielę tuż po godz. 21 PZPN przekazał, że Robert Lewandowski nie będzie już kapitanem reprezentacji Polski. Chwilę potem napastnik poinformował, że rezygnuje z gry w reprezentacji. Teraz zdradził kulisy decyzji Michała Probierza.

Komunikat dla mieszkańców Wrocławia Wiadomości
Komunikat dla mieszkańców Wrocławia

We Wrocławiu akcja PoWROtyKamienic tym razem obejmie 10 miejskich budynków przy ul. Rozbrat i Sępa Szarzyńskiego. Ich kompleksowe remonty będą kosztowały w sumie ponad 20 mln zł. Do 2029 r. magistrat chce odnowić 100 komunalnych kamienic.

REKLAMA

Pół roku rządów i żadnych konkretów: czy doczekamy się w końcu wizji rozwoju Polski?

Chociaż rządząca koalicja sprawuje już władzę ponad pół roku, to rząd ciągle nie przedstawił żadnej własnej wizji modernizacji. Brak też choćby szczątkowo zarysowanego obrazu wspólnoty, jaką obecna ekipa chciałaby budować. Zamiast tego społeczeństwu musi wystarczyć jałowa plemienna nawalanka.
Donald Tusk Pół roku rządów i żadnych konkretów: czy doczekamy się w końcu wizji rozwoju Polski?
Donald Tusk / PAP/Paweł Supernak

Donald Tusk w bardzo agresywnym retorycznie wystąpieniu ogłosił z sejmowej trybuny, że Prawo i Sprawiedliwość „od lat działa pod wpływem rosyjskich interesów i rosyjskich wpływów”. W dalszej części swojej przemowy premier określił polityków Zjednoczonej Prawicy mianem „Płatni Zdrajcy Pachołki Rosji”, odwołując się do słynnych słów Leszka Moczulskiego, który trzy dekady temu w Sejmie tak właśnie rozszyfrowywał skrót PZPR. Samo wystąpienie, notabene bardzo negatywnie ocenione przez Polaków (badanie IBRiS dla „Rzeczpospolitej” pokazuje, że opinię szefa rządu podziela 29,8 proc. ankietowanych, 60 proc. się z nim nie zgadza, a 9,8 proc. pytanych nie ma zdania), jest kolejnym elementem strategii premiera narzucenia absolutnie fikcyjnej osi podziału na najbliższe wybory. 
 

„Kryminalizacja” opozycji

Strategia, którą opisywałem już na tych łamach, ma poprzez swoistą „kryminalizację” opozycji usprawiedliwiać brutalne działania rządu wobec niej oraz poprzez maksymalne podgrzewanie emocji społecznych mobilizować twardy elektorat obecnie rządzącej koalicji. Ma też, w dużej mierze, zwolnić Tuska z konieczności odpowiadania na kluczowe pytania: o stosunek do proponowanego modelu federalizacji UE, o politykę migracyjną czy o Zielony Ład i politykę klimatyczną Unii. Tu oczywiście pojawiają się pewne problemy. W końcu nie Jarosław Kaczyński, lecz Donald Tusk był nazywany przez rosyjskie media „naszym człowiekiem w Warszawie”, i to nie Jarosław Kaczyński, lecz Donald Tusk, realizował wątpliwą, z punktu widzenia polskich interesów, politykę „resetu z Rosją”. Politycy PiS-u byli wtedy oskarżani o rusofobię. Czy da się to tak szybko odwrócić? Cóż, w polskiej polityce (a zwłaszcza w jej propagandowej części) od dawna nie dba się o związki przyczynowo-skutkowe, licząc na krótką pamięć i braki w logicznym rozumowaniu elektoratu. Dodatkowo obecny rząd, mając ogromną przewagę medialną, może liczyć, że to jego narracja będzie odpowiednio wzmacniana i utrwalana. Z drugiej jednak strony – żyjemy w innej przestrzeni medialnej niż jeszcze 10 lat temu. Dzięki rozwojowi internetu dominacja przestrzeni publicznej przez jeden koncern medialny i narzucany przez niego przekaz jest już niemożliwa. Rządzącym może również zaszkodzić kolejna kwestia. Sprawę „resetu” próbowano po 2014 roku zamieść pod dywan. Nie odbyła się żadna debata, nie podjęto nawet próby (może poza zdawkowym: „Wszyscy tak wtedy robili”) wyjaśnienia tamtej polityki odbiorcom. Ograniczono się do udawania, że takiej polityki w zasadzie nigdy nie było. Dziś tamta postawa się może zemścić.
Ostatnią istotną kwestią jest to, że rządzący bardzo często przeceniają siłę oddziaływania mediów, w szczególności telewizji, na społeczeństwo. Politycy wyobrażają sobie, że widzowie to bierna masa, której telewizja „wkłada do głów”. Tymczasem widzowie, nawet ci o mniejszych kompetencjach kulturowych, najczęściej korzystają z telewizji inteligentnie. Podczas gdy politycy, nawet ci o większych kompetencjach kulturowych, często dają się nabrać. Telewizja istotnie „wkłada do głów”, tyle że nie widzom, ale politykom. Powstaje „obieg zamknięty”, w którym rządzący sami pozbawiają się szansy na feedback od rzeczywistości. Tak było w 2012 roku, gdy PO wpadła na pomysł wydłużenia wieku emerytalnego i wszystkie główne media... chwaliły ją za tę decyzję. Można powiedzieć, że rządzący uwierzyli w prawidłowość wykreowanego przez siebie świata, co okazało się mieć przykre dla nich konsekwencje. Nic nie wskazuje, by przyswoili sobie tę lekcję.

Po co im władza?

Jednak widowiskowe starcia obozu władzy z opozycją przysłaniają nam dużo poważniejszą kwestię. Absolutną doraźność i jałowość naszej krajowej polityki. Nie chodzi tu nawet o jałowość kampanii do Parlamentu Europejskiego czy o wcześniejszą jałowość kampanii samorządowej. Problem wydaje się poważniejszy. Polska polityka, po przejęciu władzy przez obecną ekipę, zrezygnowała z jakiejkolwiek misji modernizacyjnej. Donald Tusk nigdy takiej polityki nie lubił. W swoim drugim exposé w 2012 roku mówił: „Wierzę, że z tych małych celów, tych małych marzeń, tworzy się wielka wizja”. Rzeczywistość tak nie wygląda. Z małych marzeń tworzy się zawsze mała wizja, a wielkie marzenia tworzą wielkie wizje. Zresztą w polityce obecnego rządu trudno nawet te „małe marzenia” dostrzec. Kuriozalną krytykę projektu budowy CPK, jako rzekomo „PiS-owskiej gigantomanii”, zakończoną zablokowaniem przez obóz władzy całego projektu trudno postrzegać inaczej niż jako ograniczanie Polsce szans rozwoju. Czy w tym wypadku „małym marzeniem” jest to, co wyłania się z „memicznego” już wywiadu, którego Tomasz Szymczak, prezes lotniska w Modlinie, udzielił „Rzeczpospolitej”? We wspomnianej rozmowie, która dotyczyła planowanej rozbudowy lotniska w Modlinie, Szymczak mówił m.in.: „W planach jest [...] hotel 2–3-gwiazdkowy, stacja benzynowa z myjnią. Na parkingach długoterminowych działa już elektroniczna rezerwacja miejsc, a na tych bliżej terminala zamontujemy kilkanaście ładowarek do samochodów elektrycznych… To wszystko bez gigantomanii, ale i bez wstawania z kolan. To będzie normalny biznes z szacunkiem do pieniędzy”. Nawet jeśli uznamy (przed czym – muszę się przyznać – mam pewne opory), że to w istocie jest jakaś wizja rozwoju, to pozostaje pytanie, czy na właśnie taką wizję głosowali Polacy?

Innym istotnym problemem, którego przez pół roku nie poruszył rząd, jest pytanie o model wspólnoty, jaki chciałby budować. Konstytucja w pierwszych dwóch artykułach mówi o dobru wspólnym wszystkich obywatelach i o sprawiedliwości społecznej. Byłoby zdrowiej, nie tylko dla debaty publicznej, ale także dla tkanki społecznej, gdybyśmy sprzeczali się o interpretację tych pojęć. Co jest naszym dobrem wspólnym? Kim są „wszyscy obywatele” i co to znaczy być obywatelem? Jak realizować sprawiedliwość społeczną w trzeciej dekadzie XXI wieku? To ważne kwestie, z którymi PiS w czasie swoich rządów przynajmniej próbował się mierzyć. Pierwsza wersja „Nowego Ładu” (który potem został „Polskim Ładem”) była ambitną propozycją dużo bardziej zrównoważonego i sprawiedliwego rozwoju Polski. Później, gdy poprzedni rząd zaczął, niestety, ulegać rozmaitym naciskom, wyszedł z tego okrojony i pozbawiony pierwotnych ambicji projekt, który – co gorsza – ówcześni rządzący zaczęli promować neoliberalną narracją pt. „Obniżyliśmy wszystkim podatki”. W przypadku obecnego rządu nie widać jak na razie nawet szczątkowych ambicji. Ta intelektualna i duchowa pustka uprawianej polityki jest wręcz przytłaczająca.

Czytaj także: Niepozorny gigant wiary: 14. rocznica beatyfikacji ks. Jerzego Popiełuszki

Czytaj także: Nie żyje żołnierz, który bronił granicy. Jest reakcja prezydenta Dudy

Inna polityka potrzebna od zaraz

Pewności, w jakim kierunku będzie podążać obecna ekipa – rzecz jasna – nie ma. Choć trudno tutaj o optymizm. Zarówno kolejne kampanie wyborcze, jak i okresy je poprzedzające upływają pod hasłem coraz brutalniejszych ataków na aktualną opozycję. Coraz trudniej znaleźć jakąkolwiek inną treść. Działacz społeczny Patryk Spaliński, przejrzał na portalu X profile kilku polityków rządzących ważnymi państwami europejskimi, a następnie porównał je z Polską. Jako czas trwania swoistego eksperymentu wyznaczył dwa tygodnie. W przypadku polityków rządzących w Niemczech zanotował 10 komunikatów prorozwojowych, 15 dotyczących polityki zagranicznej oraz 2, które oznaczył jako „inne”. W przypadku Francji było to 11 komunikatów prorozwojowych, 16 dotyczących polityki zagranicznej i 5 „innych”. W Wielkiej Brytanii 8 komunikatów prorozwojowych, 5 dotyczących polityki zagranicznej i 5 „innych”, z kolei w Hiszpanii 4 komunikaty prorozwojowe, 12 dotyczących polityki zagranicznej, 6 „innych” i 3 uderzające w przeciwników politycznych. Jak na tym tle prezentuje się Polska? Podczas swojego eksperymentu Spaliński zanotował: zero komunikatów prorozwojowych, 4 dotyczące polityki zagranicznej, 3 „inne” i aż 12 uderzających w przeciwników politycznych. Partia Razem, która ostatecznie nie weszła do rządu (choć zagłosowała za jego powstaniem), szła kiedyś do wyborów z hasłem: „Inna polityka jest możliwa”. Dziś, w coraz bardziej toksycznie spolaryzowanym kraju, warto sparafrazować to hasło i napisać: „Inna polityka jest konieczna”.
 



 

Polecane
Emerytury
Stażowe