Darowizna a spadek – podstawowe różnice

Jestem już w podeszłym wieku. W ostatnim czasie zacząłem się zastanawiać, co jest korzystniejsze: darowizna czy spadek? Jakie są różnice w kosztach, formalnościach i podatkach?
Kalkulator i dokumenty, zdjęcie poglądowe Darowizna a spadek – podstawowe różnice
Kalkulator i dokumenty, zdjęcie poglądowe / Pixabay

Zarówno darowizna, jak i spadek są formami przeniesienia majątku, jednak różnią się one pod względem formalności, opodatkowania oraz konsekwencji prawnych. Wybór pomiędzy tymi dwiema formami zależy od konkretnej sytuacji majątkowej i rodzinnej, dlatego warto znać kluczowe różnice. Darowizna, uregulowana w art. 888 Kodeksu cywilnego, to umowa, na mocy której darczyńca bezpłatnie przekazuje obdarowanemu określony majątek. Do jej ważności w przypadku nieruchomości konieczne jest sporządzenie aktu notarialnego (art. 158 Kodeksu cywilnego). Darowizna może być dokonana za życia darczyńcy i daje możliwość kontroli nad procesem przekazania majątku.

Różnice między darowizną i spadkiem

Pod względem podatkowym darowizna podlega opodatkowaniu zgodnie z ustawą z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn. Podatek ten zależy od stopnia pokrewieństwa pomiędzy darczyńcą a obdarowanym. Najkorzystniej traktowane są osoby z tzw. grupy zerowej, czyli najbliższa rodzina (małżonek, dzieci, wnuki, rodzice, dziadkowie, rodzeństwo). Jeśli te osoby zgłoszą darowiznę do urzędu skarbowego w ciągu 6 miesięcy od jej otrzymania (art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn), mogą zostać całkowicie zwolnione z podatku. W przypadku braku zgłoszenia podatek może wynosić od 3 do nawet 20% wartości darowizny.

Spadek natomiast otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy (art. 922 Kodeksu cywilnego). Jego przekazanie jest często mniej skomplikowane, ponieważ nie wymaga wcześniejszych działań ze strony spadkodawcy. Jednakże w przeciwieństwie do darowizny spadek może wiązać się z koniecznością przeprowadzenia postępowania spadkowego lub sądowego stwierdzenia nabycia spadku, co może wydłużyć cały proces. Podatek od spadku jest obliczany na tych samych zasadach co podatek od darowizny, a najbliższa rodzina również może być zwolniona z obowiązku jego płacenia, pod warunkiem zgłoszenia spadku do urzędu skarbowego w ciągu 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia sądu lub zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia u notariusza (art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn).

Istotną różnicą pomiędzy darowizną a spadkiem jest również kwestia zachowku. W przypadku darowizny dokonanej na rzecz jednego z członków rodziny pozostałe osoby uprawnione do spadku mogą po śmierci darczyńcy dochodzić od obdarowanego tzw. zachowku (art. 991 Kodeksu cywilnego). Zachowek wynosi 1/2 udziału, jaki przysługiwałby osobie uprawnionej, lub 2/3, jeśli jest ona trwale niezdolna do pracy albo małoletnia.
Pod względem formalności darowizna wymaga aktu notarialnego w przypadku nieruchomości, natomiast spadek wiąże się z koniecznością przeprowadzenia postępowania spadkowego lub poświadczenia dziedziczenia u notariusza.

Wybór między darowizną spadkiem

Wybór pomiędzy darowizną a spadkiem zależy więc od kilku czynników. Darowizna może być korzystniejsza, gdy chcemy przekazać majątek za życia i uniknąć potencjalnych sporów spadkowych. Spadek jest natomiast mniej kosztowny pod względem formalnym, ale może prowadzić do problemów z zachowkiem lub do długotrwałych postępowań sądowych.

W praktyce przed podjęciem decyzji warto skonsultować się z prawnikiem lub notariuszem, aby dokładnie przeanalizować swoją sytuację majątkową, obowiązujące przepisy oraz potencjalne konsekwencje podatkowe.


 

POLECANE
Przyszły ambasador USA w Polsce usunął tweeta po burzy w sieci gorące
Przyszły ambasador USA w Polsce usunął tweeta po burzy w sieci

- Sprawa jest bardzo poważna, bo mam wrażenie, a wręcz wiedzę, że w USA nie wszyscy rozumieją, na czym UE polega, zresztą w Polsce też - mówił w Polsat News Radosław Sikorski.

Netanjahu grozi wznowieniem walk. Postawił ultimatum Wiadomości
Netanjahu grozi wznowieniem walk. Postawił ultimatum

Premier Benjamin Netanjahu zapowiedział we wtorek, że jeżeli Hamas w sobotę nie uwolni zakładników, będzie to oznaczało zerwanie rozejmu, a Izrael wznowi "intensywne walki" w Strefie Gazy. Podobne ultimatum postawił wcześniej Hamasowi prezydent USA Donald Trump.

To jest poniżej krytyki. Siemoniak wściekły na TVN z ostatniej chwili
"To jest poniżej krytyki". Siemoniak wściekły na TVN

– Bardzo nie podoba mi się, że przerywają państwo wywiad z ministrem spraw wewnętrznych, bo podejrzany o poważne przestępstwa ma coś na ulicy w Londynie powiedzieć. To jest poniżej krytyki – mówił na antenie TVN wyraźnie zdenerwowany szef MSWiA Tomasz Siemoniak.

Zełenski się doigrał tylko u nas
Zełenski się doigrał

Konferencja bezpieczeństwa w (nomen omen) Monachium zapewne zamknie etap konsultacji w trójkącie USA – UE – Ukraina w sprawie warunków rozpoczęcia rozmów z Rosją. Jak też głównych założeń wspólnego „planu pokoju”. Z grubsza wiadomo już, jakie są główne założenia pomysłu Trumpa, który, chcąc czy nie chcąc, muszą przyjąć europejscy członkowie wspólnoty Zachodu, jak też Kijów. Nie są to optymistyczne wieści dla Ukraińców. Ale oni sami, z ich prezydentem Wołodymyrem Zełenskim, sobie na to zapracowali.

Europoseł KO przyznaje: Pakt migracyjny wejdzie w życie. Nie udało nam się... z ostatniej chwili
Europoseł KO przyznaje: "Pakt migracyjny wejdzie w życie. Nie udało nam się..."

– Wiem, że Pakt wejdzie w życie w połowie 2026 roku. Nie udało nam się zorganizować tak zwanej mniejszości – stwierdził we wtorek europoseł KO Janusz Lewandowski.

Tragedia podczas skoku spadochronowego w Hiszpanii. Nie żyje Polak Wiadomości
Tragedia podczas skoku spadochronowego w Hiszpanii. Nie żyje Polak

29-letni Polak, instruktor skoków spadochronowych, zginął w trakcie sportowego skoku w Hiszpanii.

Pilny komunikat Dowództwa Operacyjnego: Naruszenie przestrzeni powietrznej RP Wiadomości
Pilny komunikat Dowództwa Operacyjnego: Naruszenie przestrzeni powietrznej RP

We wtorek po godz. 14 doszło do naruszenia przestrzeni powietrznej nad wodami terytorialnymi RP – informuje polskie wojsko.

Trump wysyła swoich ludzi do Kijowa. Jest decyzja gorące
Trump wysyła swoich ludzi do Kijowa. Jest decyzja

Prezydent USA Donald Trump zapowiedział, że nowy szef resortu finansów Scott Bessent spotka się wkrótce z prezydentem Ukrainy Wołodymyrem Zełenskim w Kijowie. Według Bloomberga, rozmowy mają dotyczyć umowy dotyczącej dostępu do ukraińskich zasobów i minerałów w zamian za amerykańską pomoc.

Skandaliczne słowa wiceminister o zamordowanym ratowniku. Są przeprosiny Wiadomości
Skandaliczne słowa wiceminister o zamordowanym ratowniku. Są przeprosiny

"Chciałabym bardzo przeprosić całe środowisko ratowników medycznych oraz bliskich zamordowanego ratownika" – napisała w oświadczeniu wiceminister zdrowia Urszula Demkow.

Umowa handlowa z Syrią. Jest decyzja tureckich władz Wiadomości
Umowa handlowa z Syrią. Jest decyzja tureckich władz

Tureckie władze ogłosiły we wtorek zniesienie ograniczeń w handlu z sąsiednią Syrią. Resort handlu poinformował, że eksport, import i tranzyt między krajami będzie podlegał takim samym zasadom, jak w przypadku innych państw.

REKLAMA

Darowizna a spadek – podstawowe różnice

Jestem już w podeszłym wieku. W ostatnim czasie zacząłem się zastanawiać, co jest korzystniejsze: darowizna czy spadek? Jakie są różnice w kosztach, formalnościach i podatkach?
Kalkulator i dokumenty, zdjęcie poglądowe Darowizna a spadek – podstawowe różnice
Kalkulator i dokumenty, zdjęcie poglądowe / Pixabay

Zarówno darowizna, jak i spadek są formami przeniesienia majątku, jednak różnią się one pod względem formalności, opodatkowania oraz konsekwencji prawnych. Wybór pomiędzy tymi dwiema formami zależy od konkretnej sytuacji majątkowej i rodzinnej, dlatego warto znać kluczowe różnice. Darowizna, uregulowana w art. 888 Kodeksu cywilnego, to umowa, na mocy której darczyńca bezpłatnie przekazuje obdarowanemu określony majątek. Do jej ważności w przypadku nieruchomości konieczne jest sporządzenie aktu notarialnego (art. 158 Kodeksu cywilnego). Darowizna może być dokonana za życia darczyńcy i daje możliwość kontroli nad procesem przekazania majątku.

Różnice między darowizną i spadkiem

Pod względem podatkowym darowizna podlega opodatkowaniu zgodnie z ustawą z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn. Podatek ten zależy od stopnia pokrewieństwa pomiędzy darczyńcą a obdarowanym. Najkorzystniej traktowane są osoby z tzw. grupy zerowej, czyli najbliższa rodzina (małżonek, dzieci, wnuki, rodzice, dziadkowie, rodzeństwo). Jeśli te osoby zgłoszą darowiznę do urzędu skarbowego w ciągu 6 miesięcy od jej otrzymania (art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn), mogą zostać całkowicie zwolnione z podatku. W przypadku braku zgłoszenia podatek może wynosić od 3 do nawet 20% wartości darowizny.

Spadek natomiast otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy (art. 922 Kodeksu cywilnego). Jego przekazanie jest często mniej skomplikowane, ponieważ nie wymaga wcześniejszych działań ze strony spadkodawcy. Jednakże w przeciwieństwie do darowizny spadek może wiązać się z koniecznością przeprowadzenia postępowania spadkowego lub sądowego stwierdzenia nabycia spadku, co może wydłużyć cały proces. Podatek od spadku jest obliczany na tych samych zasadach co podatek od darowizny, a najbliższa rodzina również może być zwolniona z obowiązku jego płacenia, pod warunkiem zgłoszenia spadku do urzędu skarbowego w ciągu 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia sądu lub zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia u notariusza (art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn).

Istotną różnicą pomiędzy darowizną a spadkiem jest również kwestia zachowku. W przypadku darowizny dokonanej na rzecz jednego z członków rodziny pozostałe osoby uprawnione do spadku mogą po śmierci darczyńcy dochodzić od obdarowanego tzw. zachowku (art. 991 Kodeksu cywilnego). Zachowek wynosi 1/2 udziału, jaki przysługiwałby osobie uprawnionej, lub 2/3, jeśli jest ona trwale niezdolna do pracy albo małoletnia.
Pod względem formalności darowizna wymaga aktu notarialnego w przypadku nieruchomości, natomiast spadek wiąże się z koniecznością przeprowadzenia postępowania spadkowego lub poświadczenia dziedziczenia u notariusza.

Wybór między darowizną spadkiem

Wybór pomiędzy darowizną a spadkiem zależy więc od kilku czynników. Darowizna może być korzystniejsza, gdy chcemy przekazać majątek za życia i uniknąć potencjalnych sporów spadkowych. Spadek jest natomiast mniej kosztowny pod względem formalnym, ale może prowadzić do problemów z zachowkiem lub do długotrwałych postępowań sądowych.

W praktyce przed podjęciem decyzji warto skonsultować się z prawnikiem lub notariuszem, aby dokładnie przeanalizować swoją sytuację majątkową, obowiązujące przepisy oraz potencjalne konsekwencje podatkowe.



 

Polecane
Emerytury
Stażowe