Ks. prof. Andrzej Perzyński: Pięćdziesiątnica - od wyjścia z Egiptu do daru Ducha Świętego [wywiad]

"Zarówno żydowskie święto Szawuot, jak i chrześcijańskie Zesłanie Ducha Świętego celebrują pięćdziesięciodniowy okres na wiosnę, odpowiednio po Passze (Pesach) i Wielkanocy (Easter)" - opowiada ks. prof. Andrzej Perzyński. W rozmowie z KAI teolog z UKSW wyjaśnia relację między żydowskim i chrześcijańskim rozumieniem Pięćdziesiątnicy.
Duccio di Buoninsegna - Pięćdziesiątnica Ks. prof. Andrzej Perzyński: Pięćdziesiątnica - od wyjścia z Egiptu do daru Ducha Świętego [wywiad]
Duccio di Buoninsegna - Pięćdziesiątnica / wikimedia commons/public_domain/Duccio di Buoninsegna - Web Gallery of Art:

Dawid Gospodarek: Święto Pięćdziesiątnicy jest ważne dla Żydów, ale też dla chrześcijan... 

Ks. prof. Andrzej Perzyński: Zarówno żydowskie święto Szawuot, jak i chrześcijańskie Zesłanie Ducha Świętego celebrują pięćdziesięciodniowy okres na wiosnę, odpowiednio po Passze (Pesach) i Wielkanocy (Easter). Żydzi przynosili w okresie Paschy pierwsze kłosy, a dopełnieniem złożenia pierwocin był obrzęd przypadający na czas Pięćdziesiątnicy. Chrześcijanie w czasie Paschy wspominają ofiarę Chrystusa, która otrzymuje jakby ukoronowanie w zesłaniu Ducha Świętego w dniu Pięćdziesiątnicy.

- Co upamiętnia święto Szawuot i jak się ma do zesłania Ducha Świetego? 

– Święto Szawuot, zwane też Pięćdziesiątnicą upamiętnia wyjście z Egiptu, zawarcie przymierza, nadanie Prawa oraz ustanowienie Izraela jako ludu Bożego. Związek obu świąt opisanych w Księdze Wyjścia 19 i w Dziejach Apostolskich 2 podkreślają znaki: uderzenie wichru i języki ognia. Księga Dziejów Apostolskich opisuje święto Pięćdziesiątnicy jako dar Ducha Świętego dla wspólnoty chrześcijańskiej. W dniu Pięćdziesiątnicy rodzi się Kościół i rozpoczyna się jego misja wobec całego świata.

Opis Łukaszowy z Dziejów Apostolskich umieszcza Zesłanie Ducha Świętego w dniu Pięćdziesiątnicy, który jest dniem dziękczynienia za plony. Dzień przynoszenia pierwszych kłosów to był dzień następny po szabacie (Kpł 23, 11). Według Ewangelii Jana w tym dniu Zmartwychwstały Chrystus ukazał się uczniom i tchnął na nich Ducha Świętego. Janowa wersja zesłania Ducha Świętego odnosi się zatem do czasu składania pierwocin ze żniw jęczmiennych. Obie wersje w pewien sposób podkreślają ten sam czas składania Bogu pierwocin, a dar Ducha Świętego jest pierwszym darem Chrystusowego żniwa.

- Jak obchodzi się święto Szawuot?

– Szawuot łączy w sobie dwa główne obrzędy religijne. Pierwszym z nich są zbiory zboża na początku lata. Drugim jest nadanie Tory na górze Synaj, siedem tygodni po wyjściu z Egiptu. Pierwsze z nich określa rytuał święta, które było jednym z trzech świąt pielgrzymkowych starożytnego Izraela, kiedy to mężczyźni izraelscy mieli stawić się przed Bogiem w Jerozolimie, przynosząc ofiary z pierwszych owoców swoich zbiorów. Drugi określa znaczenie tego święta dla judaizmu, wiążąc je z przełomowym wydarzeniem żydowskiej pamięci religijnej, a mianowicie zawarciem przymierza między Bogiem a Izraelem, czego przykładem jest przyjęcie przez Izrael boskiego Prawa.

W synagodze czytania na święto Szawuot wzięte są z Księgi Rut. Jest wiele powodów włączenia tej księgi w liturgię święta. Historia opisana w Księdze Rut rozgrywa się w czasie zbiorów jęczmienia. Przyjęcie przez Rut religii Noemi odzwierciedla przyjęcie Tory przez Izraelitów na Synaju, a król Dawid, który rzekomo zmarł o tej porze roku zgodnie z tradycją rabiniczną, jest wspomniany na końcu Księgi Rut. Historia Noemi i cudzoziemki Rut na trwale wpisała się w dzieje przodków króla Dawida. Ewangelista Łukasz wykorzystuje ten motyw, aby pokazać, że należy ona również do łańcucha pokoleń poprzedzających Jezusa (Mt 1,5).

- Jest tu też piękny obraz oblubieńczej relacji Boga i Jego ludu.

– Tak. Jednym z najpiękniejszych ujęć święta Szawuot jest przedstawienie go jako małżeństwa pomiędzy Bogiem a Izraelem, którego tablice przykazań są ketubą, czyli dokumentem lub aktem ślubnym, który pan młody wręcza oblubienicy podczas wesela. W kongregacjach sefardyjskich (Hiszpania, Portugalia), przed czytaniem Tory w pierwszy dzień święta Szawuot, odczytywany jest akt małżeństwa (ketubah le-Shavuot) jako symboliczne zaręczyny Boga i Jego ludu Izraela.

Św. Paweł wspomina o świętowaniu Szawuot podczas planowania podróży do Koryntu (1 Kor 5, 9-12). Kiedy planuje on ponownie odwiedzić to miasto, informuje wierzących, że w tym roku będzie świętował Szawuot w Efezie w Azji Mniejszej (dzisiejsza Turcja), w jednej z jego społeczności: „Nie chcę was teraz widzieć tylko przelotnie, gdyż mam nadzieję spędzić z wami trochę czasu, jeśli Pan pozwoli. Ale pozostanę w Efezie aż do Pięćdziesiątnicy (πεντηκοστῆς); ponieważ otworzyły się przede mną szerokie drzwi do skutecznej pracy, a przeciwników jest wielu” (1 Kor 16,7-9).

- Święta Zesłania Ducha Świetego, chociażby przez zniesienie oktawy, dotknęły również posoborowe zmiany liturgiczne.

– Od czasu soborowej reformy liturgicznej Kościół rzymskokatolicki, a za nim wiele kościołów protestanckich, powrócił do postrzegania pięćdziesięciu dni po Wielkanocy jako jednego centralnego okresu liturgicznego, kończącego się w niedzielę Pięćdziesiątnicy, zamiast postrzegać Pięćdziesiątnicę jako niezależne święto o zstąpieniu Ducha Świętego. Przybliża to chrześcijańskie rozumienie Pięćdziesiątnicy do przedstawienia święta Szawuot w Biblii Hebrajskiej.

*** 

Andrzej P. Perzyński – prof. dr hab., na Wydziale Teologicznym UKSW w Warszawie pełni funkcje profesora zwyczajnego w Katedrze Religiologii i Ekumenizmu. Prezbiter archidiecezji łódzkiej. Wykładowca zagadnień ekumenicznych oraz teologii dogmatycznej w UKSW w Warszawie oraz w Wyższym Seminarium Duchownym i w Instytucie Teologicznym w Łodzi. Współinicjator powstania Polskiego Forum Chrześcijańskiego oraz Klubów Tygodnika Powszechnego. Członek Polskiej Rady Chrześcijan i Żydów.

Dawid Gospodarek / Łódź


 

POLECANE
Gigantyczny pożar w Sosnowcu. W akcji 30 zastępów straży pożarnej pilne
Gigantyczny pożar w Sosnowcu. W akcji 30 zastępów straży pożarnej

Jak podała Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej, do godziny 7.00 w niedzielę w działania przy pożarze hali przy ul. Baczyńskiego w Sosnowcu zaangażowanych było ponad 170 strażaków. Dogaszanie budynku potrwa jeszcze wiele godzin.

Giertych zaatakował Stanowskiego za wpis o Nawrockim. Dostał szybką ripostę Wiadomości
Giertych zaatakował Stanowskiego za wpis o Nawrockim. Dostał szybką ripostę

Na wczorajszy wpis Krzysztofa Stanowskiego, w którym relacjonował on swoją rozmowę po debacie prezydenckiej z Karolem Nawrockim, zareagował w drwiącym tonie Roman Giertych. „Uważam, że każdy człowiek, którego pan atakuje, musi być na swój sposób przyzwoity” - odpowiedział mu szef Kanału Zero.

Tusk w Kijowie odstawiony na boczny tor Wiadomości
Tusk w Kijowie odstawiony na boczny tor

Donald Tusk wziął udział sobotę w spotkaniu przywódców „koalicji chętnych” z Wołodymyrem Zełenskim w Kijowie. Internauci zwracają uwagę, że Tusk jechał innym pociągiem niż pozostali uczestnicy spotkania, czyli Emmanuel Macron, Friedrich Merz i Keir Starmer . „Pokazać komuś jego miejsce...” - komentują.

Rozmowy pokojowe Rosja-Ukraina bez pośredników. Putin wydał w nocy oświadczenie pilne
Rozmowy pokojowe Rosja-Ukraina bez pośredników. Putin wydał w nocy oświadczenie

Prezydent Rosji Władimir Putin w niedzielę zaproponował Ukrainie wznowienie 15 maja w Stambule bez warunków wstępnych bezpośrednich rozmów pokojowych - poinformowały światowe agencje.

Cała Polska śpiewa z nami, wpie.dalać z płodziakami. Koszmar przed aborcyjną przychodnią w Warszawie [VIDEO] gorące
"Cała Polska śpiewa z nami, wpie.dalać z płodziakami". Koszmar przed aborcyjną "przychodnią" w Warszawie [VIDEO]

8 marca, przy ul. Wiejskiej 9 w Warszawie otwarto pierwszą w Polsce "przychodnię" aborcyjną "Abotak". Od tamtej pory przed placówką trwają protesty prolajferów i kontrprotesty aborcjonistów. W sieci pojawiły się nagrania z jednego z protestów.

„Naród się wkurzy”. Wałęsa apeluje do Trzaskowskiego przed wyborami polityka
„Naród się wkurzy”. Wałęsa apeluje do Trzaskowskiego przed wyborami

Były prezydent Lech Wałęsa w rozmowie z „Rzeczpospolitą” ostrzegł, że Polska stoi na granicy wewnętrznego konfliktu. Jego zdaniem, jeśli wybory prezydenckie wygrają prawicowi kandydaci, kraj może pogrążyć się w chaosie.

Nowy projekt księżnej Kate poruszył Brytyjczyków Wiadomości
Nowy projekt księżnej Kate poruszył Brytyjczyków

Księżna Kate, która sama zmagała się z nowotworem, teraz wspiera innych pacjentów onkologicznych w wyjątkowy sposób. Pałac Kensington oraz Królewskie Towarzystwo Ogrodnicze ogłosiły niezwykłą inicjatywę - powstała specjalna odmiana róży, nazwana imieniem księżnej.

Dramat na Mazowszu. Helikopter runął na ziemię z ostatniej chwili
Dramat na Mazowszu. Helikopter runął na ziemię

W sobotnie popołudnie we wsi Stopin, w województwie mazowieckim, doszło do groźnie wyglądającego wypadku z udziałem śmigłowca. Mała maszyna runęła na pole podczas próby awaryjnego lądowania. Na pokładzie znajdowało się dwóch mężczyzn.

Alarmujące dane o przemocy domowej w Niemczech. Rząd szuka rozwiązań z ostatniej chwili
Alarmujące dane o przemocy domowej w Niemczech. Rząd szuka rozwiązań

W Niemczech rośnie liczba przypadków przemocy domowej. Według najnowszych danych zebranych przez gazetę „Welt am Sonntag” od urzędów kryminalnych w poszczególnych landach, tylko w ubiegłym roku zgłoszono ponad 266 tysięcy ofiar. To wzrost o 4 procent w porównaniu z rokiem 2023. Eksperci zaznaczają jednak, że skala zjawiska jest znacznie większa – wiele osób nie decyduje się na zgłoszenie przemocy z obawy przed sprawcą, wstydem lub brakiem wiary w skuteczność pomocy.

Walczyło o nią wielu. Na licytacji w Oslo padł prawdziwy rekord Wiadomości
"Walczyło o nią wielu". Na licytacji w Oslo padł prawdziwy rekord

Wybita w Bydgoszczy XVII-wieczna złota "moneta chocimska" Zygmunta III Wazy została sprzedana na sobotniej aukcji w Oslo za 19,2 mln koron, czyli ok. 7 mln zł. To najwyższa cena osiągnięta za podobny obiekt w historii Skandynawii.

REKLAMA

Ks. prof. Andrzej Perzyński: Pięćdziesiątnica - od wyjścia z Egiptu do daru Ducha Świętego [wywiad]

"Zarówno żydowskie święto Szawuot, jak i chrześcijańskie Zesłanie Ducha Świętego celebrują pięćdziesięciodniowy okres na wiosnę, odpowiednio po Passze (Pesach) i Wielkanocy (Easter)" - opowiada ks. prof. Andrzej Perzyński. W rozmowie z KAI teolog z UKSW wyjaśnia relację między żydowskim i chrześcijańskim rozumieniem Pięćdziesiątnicy.
Duccio di Buoninsegna - Pięćdziesiątnica Ks. prof. Andrzej Perzyński: Pięćdziesiątnica - od wyjścia z Egiptu do daru Ducha Świętego [wywiad]
Duccio di Buoninsegna - Pięćdziesiątnica / wikimedia commons/public_domain/Duccio di Buoninsegna - Web Gallery of Art:

Dawid Gospodarek: Święto Pięćdziesiątnicy jest ważne dla Żydów, ale też dla chrześcijan... 

Ks. prof. Andrzej Perzyński: Zarówno żydowskie święto Szawuot, jak i chrześcijańskie Zesłanie Ducha Świętego celebrują pięćdziesięciodniowy okres na wiosnę, odpowiednio po Passze (Pesach) i Wielkanocy (Easter). Żydzi przynosili w okresie Paschy pierwsze kłosy, a dopełnieniem złożenia pierwocin był obrzęd przypadający na czas Pięćdziesiątnicy. Chrześcijanie w czasie Paschy wspominają ofiarę Chrystusa, która otrzymuje jakby ukoronowanie w zesłaniu Ducha Świętego w dniu Pięćdziesiątnicy.

- Co upamiętnia święto Szawuot i jak się ma do zesłania Ducha Świetego? 

– Święto Szawuot, zwane też Pięćdziesiątnicą upamiętnia wyjście z Egiptu, zawarcie przymierza, nadanie Prawa oraz ustanowienie Izraela jako ludu Bożego. Związek obu świąt opisanych w Księdze Wyjścia 19 i w Dziejach Apostolskich 2 podkreślają znaki: uderzenie wichru i języki ognia. Księga Dziejów Apostolskich opisuje święto Pięćdziesiątnicy jako dar Ducha Świętego dla wspólnoty chrześcijańskiej. W dniu Pięćdziesiątnicy rodzi się Kościół i rozpoczyna się jego misja wobec całego świata.

Opis Łukaszowy z Dziejów Apostolskich umieszcza Zesłanie Ducha Świętego w dniu Pięćdziesiątnicy, który jest dniem dziękczynienia za plony. Dzień przynoszenia pierwszych kłosów to był dzień następny po szabacie (Kpł 23, 11). Według Ewangelii Jana w tym dniu Zmartwychwstały Chrystus ukazał się uczniom i tchnął na nich Ducha Świętego. Janowa wersja zesłania Ducha Świętego odnosi się zatem do czasu składania pierwocin ze żniw jęczmiennych. Obie wersje w pewien sposób podkreślają ten sam czas składania Bogu pierwocin, a dar Ducha Świętego jest pierwszym darem Chrystusowego żniwa.

- Jak obchodzi się święto Szawuot?

– Szawuot łączy w sobie dwa główne obrzędy religijne. Pierwszym z nich są zbiory zboża na początku lata. Drugim jest nadanie Tory na górze Synaj, siedem tygodni po wyjściu z Egiptu. Pierwsze z nich określa rytuał święta, które było jednym z trzech świąt pielgrzymkowych starożytnego Izraela, kiedy to mężczyźni izraelscy mieli stawić się przed Bogiem w Jerozolimie, przynosząc ofiary z pierwszych owoców swoich zbiorów. Drugi określa znaczenie tego święta dla judaizmu, wiążąc je z przełomowym wydarzeniem żydowskiej pamięci religijnej, a mianowicie zawarciem przymierza między Bogiem a Izraelem, czego przykładem jest przyjęcie przez Izrael boskiego Prawa.

W synagodze czytania na święto Szawuot wzięte są z Księgi Rut. Jest wiele powodów włączenia tej księgi w liturgię święta. Historia opisana w Księdze Rut rozgrywa się w czasie zbiorów jęczmienia. Przyjęcie przez Rut religii Noemi odzwierciedla przyjęcie Tory przez Izraelitów na Synaju, a król Dawid, który rzekomo zmarł o tej porze roku zgodnie z tradycją rabiniczną, jest wspomniany na końcu Księgi Rut. Historia Noemi i cudzoziemki Rut na trwale wpisała się w dzieje przodków króla Dawida. Ewangelista Łukasz wykorzystuje ten motyw, aby pokazać, że należy ona również do łańcucha pokoleń poprzedzających Jezusa (Mt 1,5).

- Jest tu też piękny obraz oblubieńczej relacji Boga i Jego ludu.

– Tak. Jednym z najpiękniejszych ujęć święta Szawuot jest przedstawienie go jako małżeństwa pomiędzy Bogiem a Izraelem, którego tablice przykazań są ketubą, czyli dokumentem lub aktem ślubnym, który pan młody wręcza oblubienicy podczas wesela. W kongregacjach sefardyjskich (Hiszpania, Portugalia), przed czytaniem Tory w pierwszy dzień święta Szawuot, odczytywany jest akt małżeństwa (ketubah le-Shavuot) jako symboliczne zaręczyny Boga i Jego ludu Izraela.

Św. Paweł wspomina o świętowaniu Szawuot podczas planowania podróży do Koryntu (1 Kor 5, 9-12). Kiedy planuje on ponownie odwiedzić to miasto, informuje wierzących, że w tym roku będzie świętował Szawuot w Efezie w Azji Mniejszej (dzisiejsza Turcja), w jednej z jego społeczności: „Nie chcę was teraz widzieć tylko przelotnie, gdyż mam nadzieję spędzić z wami trochę czasu, jeśli Pan pozwoli. Ale pozostanę w Efezie aż do Pięćdziesiątnicy (πεντηκοστῆς); ponieważ otworzyły się przede mną szerokie drzwi do skutecznej pracy, a przeciwników jest wielu” (1 Kor 16,7-9).

- Święta Zesłania Ducha Świetego, chociażby przez zniesienie oktawy, dotknęły również posoborowe zmiany liturgiczne.

– Od czasu soborowej reformy liturgicznej Kościół rzymskokatolicki, a za nim wiele kościołów protestanckich, powrócił do postrzegania pięćdziesięciu dni po Wielkanocy jako jednego centralnego okresu liturgicznego, kończącego się w niedzielę Pięćdziesiątnicy, zamiast postrzegać Pięćdziesiątnicę jako niezależne święto o zstąpieniu Ducha Świętego. Przybliża to chrześcijańskie rozumienie Pięćdziesiątnicy do przedstawienia święta Szawuot w Biblii Hebrajskiej.

*** 

Andrzej P. Perzyński – prof. dr hab., na Wydziale Teologicznym UKSW w Warszawie pełni funkcje profesora zwyczajnego w Katedrze Religiologii i Ekumenizmu. Prezbiter archidiecezji łódzkiej. Wykładowca zagadnień ekumenicznych oraz teologii dogmatycznej w UKSW w Warszawie oraz w Wyższym Seminarium Duchownym i w Instytucie Teologicznym w Łodzi. Współinicjator powstania Polskiego Forum Chrześcijańskiego oraz Klubów Tygodnika Powszechnego. Członek Polskiej Rady Chrześcijan i Żydów.

Dawid Gospodarek / Łódź



 

Polecane
Emerytury
Stażowe