Ks. prof. Andrzej Perzyński: Pięćdziesiątnica - od wyjścia z Egiptu do daru Ducha Świętego [wywiad]

"Zarówno żydowskie święto Szawuot, jak i chrześcijańskie Zesłanie Ducha Świętego celebrują pięćdziesięciodniowy okres na wiosnę, odpowiednio po Passze (Pesach) i Wielkanocy (Easter)" - opowiada ks. prof. Andrzej Perzyński. W rozmowie z KAI teolog z UKSW wyjaśnia relację między żydowskim i chrześcijańskim rozumieniem Pięćdziesiątnicy.
Duccio di Buoninsegna - Pięćdziesiątnica Ks. prof. Andrzej Perzyński: Pięćdziesiątnica - od wyjścia z Egiptu do daru Ducha Świętego [wywiad]
Duccio di Buoninsegna - Pięćdziesiątnica / wikimedia commons/public_domain/Duccio di Buoninsegna - Web Gallery of Art:

Dawid Gospodarek: Święto Pięćdziesiątnicy jest ważne dla Żydów, ale też dla chrześcijan... 

Ks. prof. Andrzej Perzyński: Zarówno żydowskie święto Szawuot, jak i chrześcijańskie Zesłanie Ducha Świętego celebrują pięćdziesięciodniowy okres na wiosnę, odpowiednio po Passze (Pesach) i Wielkanocy (Easter). Żydzi przynosili w okresie Paschy pierwsze kłosy, a dopełnieniem złożenia pierwocin był obrzęd przypadający na czas Pięćdziesiątnicy. Chrześcijanie w czasie Paschy wspominają ofiarę Chrystusa, która otrzymuje jakby ukoronowanie w zesłaniu Ducha Świętego w dniu Pięćdziesiątnicy.

- Co upamiętnia święto Szawuot i jak się ma do zesłania Ducha Świetego? 

– Święto Szawuot, zwane też Pięćdziesiątnicą upamiętnia wyjście z Egiptu, zawarcie przymierza, nadanie Prawa oraz ustanowienie Izraela jako ludu Bożego. Związek obu świąt opisanych w Księdze Wyjścia 19 i w Dziejach Apostolskich 2 podkreślają znaki: uderzenie wichru i języki ognia. Księga Dziejów Apostolskich opisuje święto Pięćdziesiątnicy jako dar Ducha Świętego dla wspólnoty chrześcijańskiej. W dniu Pięćdziesiątnicy rodzi się Kościół i rozpoczyna się jego misja wobec całego świata.

Opis Łukaszowy z Dziejów Apostolskich umieszcza Zesłanie Ducha Świętego w dniu Pięćdziesiątnicy, który jest dniem dziękczynienia za plony. Dzień przynoszenia pierwszych kłosów to był dzień następny po szabacie (Kpł 23, 11). Według Ewangelii Jana w tym dniu Zmartwychwstały Chrystus ukazał się uczniom i tchnął na nich Ducha Świętego. Janowa wersja zesłania Ducha Świętego odnosi się zatem do czasu składania pierwocin ze żniw jęczmiennych. Obie wersje w pewien sposób podkreślają ten sam czas składania Bogu pierwocin, a dar Ducha Świętego jest pierwszym darem Chrystusowego żniwa.

- Jak obchodzi się święto Szawuot?

– Szawuot łączy w sobie dwa główne obrzędy religijne. Pierwszym z nich są zbiory zboża na początku lata. Drugim jest nadanie Tory na górze Synaj, siedem tygodni po wyjściu z Egiptu. Pierwsze z nich określa rytuał święta, które było jednym z trzech świąt pielgrzymkowych starożytnego Izraela, kiedy to mężczyźni izraelscy mieli stawić się przed Bogiem w Jerozolimie, przynosząc ofiary z pierwszych owoców swoich zbiorów. Drugi określa znaczenie tego święta dla judaizmu, wiążąc je z przełomowym wydarzeniem żydowskiej pamięci religijnej, a mianowicie zawarciem przymierza między Bogiem a Izraelem, czego przykładem jest przyjęcie przez Izrael boskiego Prawa.

W synagodze czytania na święto Szawuot wzięte są z Księgi Rut. Jest wiele powodów włączenia tej księgi w liturgię święta. Historia opisana w Księdze Rut rozgrywa się w czasie zbiorów jęczmienia. Przyjęcie przez Rut religii Noemi odzwierciedla przyjęcie Tory przez Izraelitów na Synaju, a król Dawid, który rzekomo zmarł o tej porze roku zgodnie z tradycją rabiniczną, jest wspomniany na końcu Księgi Rut. Historia Noemi i cudzoziemki Rut na trwale wpisała się w dzieje przodków króla Dawida. Ewangelista Łukasz wykorzystuje ten motyw, aby pokazać, że należy ona również do łańcucha pokoleń poprzedzających Jezusa (Mt 1,5).

- Jest tu też piękny obraz oblubieńczej relacji Boga i Jego ludu.

– Tak. Jednym z najpiękniejszych ujęć święta Szawuot jest przedstawienie go jako małżeństwa pomiędzy Bogiem a Izraelem, którego tablice przykazań są ketubą, czyli dokumentem lub aktem ślubnym, który pan młody wręcza oblubienicy podczas wesela. W kongregacjach sefardyjskich (Hiszpania, Portugalia), przed czytaniem Tory w pierwszy dzień święta Szawuot, odczytywany jest akt małżeństwa (ketubah le-Shavuot) jako symboliczne zaręczyny Boga i Jego ludu Izraela.

Św. Paweł wspomina o świętowaniu Szawuot podczas planowania podróży do Koryntu (1 Kor 5, 9-12). Kiedy planuje on ponownie odwiedzić to miasto, informuje wierzących, że w tym roku będzie świętował Szawuot w Efezie w Azji Mniejszej (dzisiejsza Turcja), w jednej z jego społeczności: „Nie chcę was teraz widzieć tylko przelotnie, gdyż mam nadzieję spędzić z wami trochę czasu, jeśli Pan pozwoli. Ale pozostanę w Efezie aż do Pięćdziesiątnicy (πεντηκοστῆς); ponieważ otworzyły się przede mną szerokie drzwi do skutecznej pracy, a przeciwników jest wielu” (1 Kor 16,7-9).

- Święta Zesłania Ducha Świetego, chociażby przez zniesienie oktawy, dotknęły również posoborowe zmiany liturgiczne.

– Od czasu soborowej reformy liturgicznej Kościół rzymskokatolicki, a za nim wiele kościołów protestanckich, powrócił do postrzegania pięćdziesięciu dni po Wielkanocy jako jednego centralnego okresu liturgicznego, kończącego się w niedzielę Pięćdziesiątnicy, zamiast postrzegać Pięćdziesiątnicę jako niezależne święto o zstąpieniu Ducha Świętego. Przybliża to chrześcijańskie rozumienie Pięćdziesiątnicy do przedstawienia święta Szawuot w Biblii Hebrajskiej.

*** 

Andrzej P. Perzyński – prof. dr hab., na Wydziale Teologicznym UKSW w Warszawie pełni funkcje profesora zwyczajnego w Katedrze Religiologii i Ekumenizmu. Prezbiter archidiecezji łódzkiej. Wykładowca zagadnień ekumenicznych oraz teologii dogmatycznej w UKSW w Warszawie oraz w Wyższym Seminarium Duchownym i w Instytucie Teologicznym w Łodzi. Współinicjator powstania Polskiego Forum Chrześcijańskiego oraz Klubów Tygodnika Powszechnego. Członek Polskiej Rady Chrześcijan i Żydów.

Dawid Gospodarek / Łódź


Oceń artykuł
Wczytuję ocenę...

 

POLECANE
Wypadek na A1. Jest oświadczenie obrońcy oskarżonego i wniosek do sądu z ostatniej chwili
Wypadek na A1. Jest oświadczenie obrońcy oskarżonego i wniosek do sądu

Radio RMF FM informuje, że mecenas Bartosz Tiutiunik – obrońca Sebastiana Majtczaka, oskarżonego o spowodowanie tragicznego wypadku na A1, w którym zginęła trzyosobowa rodzina – wydał oświadczenie, w którym zapewnia, że jego klient nie uciekł z kraju, a jego wyjazd za granicę nie miał związku z wypadkiem. Poinformowano również, że Majtczak stara się o "list żelazny".

Wybory 2023: Tak chcą głosować Polacy. Zobacz najnowszy sondaż z ostatniej chwili
Wybory 2023: Tak chcą głosować Polacy. Zobacz najnowszy sondaż

Z najnowszego badania pracowni Social Changes przeprowadzonego na zlecenie portalu wPolityce.pl wynika, że gdyby wybory odbyły się w najbliższą niedzielę, wygrałoby je Prawo i Sprawiedliwość. Wciąż o wejście do Sejmu drży Trzecia Droga, która balansuje na granicy progu wyborczego. 

USA: Spiker Izby Reprezentantów Kevin McCarthy odwołany. To pierwszy taki przypadek w historii z ostatniej chwili
USA: Spiker Izby Reprezentantów Kevin McCarthy odwołany. To pierwszy taki przypadek w historii

Izba Reprezentantów zagłosowała we wtorek za pozbawieniem funkcji spikera Izby Kevina McCarthy’ego, doprowadzając do wakatu na tym stanowisku. Jest to pierwszy taki przypadek w historii USA.

„To szokujące”. Premier nie przebiera w słowach po wypowiedzi kandydatki KO do Sejmu z ostatniej chwili
„To szokujące”. Premier nie przebiera w słowach po wypowiedzi kandydatki KO do Sejmu

– Nasz rząd realizuje wielkie projekty atomowe, bo to od nich zależy bezpieczeństwo energetyczne Polski. Niestety, kandydatka KO do Sejmu Urszula Zielińska już dzisiaj chce rewidować umowę ze Stanami Zjednoczonymi ws. budowy elektrowni jądrowej w Polsce – powiedział premier Mateusz Morawiecki.

Węgierskie MSZ: Różne podejścia do wojny na Ukrainie nie wykluczają współpracy z Polską w innych obszarach z ostatniej chwili
Węgierskie MSZ: Różne podejścia do wojny na Ukrainie nie wykluczają współpracy z Polską w innych obszarach

– Różne podejścia Polski i Węgier do wojny na Ukrainie w żaden sposób nie wykluczają współpracy w innych obszarach, takich jak sprzeciw wobec nielegalnej imigracji i obowiązkowych kwot czy obrona rodziny oraz wartości chrześcijańskich – powiedział minister spraw zagranicznych Węgier Peter Szijjarto w długim wywiadzie udzielonym dziennikowi „Magyar Nemzet”.

„1,2 mln logowań komórek do BTS” na Marszu Miliona Serc? Znany dziennikarz tłumaczy z ostatniej chwili
„1,2 mln logowań komórek do BTS” na Marszu Miliona Serc? Znany dziennikarz tłumaczy

1,2 mln zalogowań do BTS-ów komórek spoza Warszawy w dniu marszu to oczywisty fejk. Wrzucony do sieci przez kogoś, kto liczy na to, że ludzie nie mają wiedzy, jak działają sieci komórkowe – tłumaczy w mediach społecznościowych dziennikarz śledczy Krzysztof M. Kaźmierczak, autor wielu artykułów dot. śmierci Jarosława Ziętary, obecnie dziennikarz magazynu reporterów „Telekurier”.

Morawiecki: Donald Tusk jest politycznym mężem Angeli Merkel z ostatniej chwili
Morawiecki: Donald Tusk jest politycznym mężem Angeli Merkel

– Partia Donalda Tuska głosuje w Brukseli za przyspieszeniem przyjęcia paktu migracyjnego. Gdyby rzeczywiście byli przeciwko nielegalnej imigracji, to zagłosowaliby przeciwko. Tusk jest politycznym mężem Angeli Merkel – powiedział we wtorek na opublikowanym na Facebooku filmie premier Mateusz Morawiecki.

Niemcy kontratakują. Biorą kraj po kraju. Decydująca batalia w Polsce z ostatniej chwili
Niemcy kontratakują. Biorą kraj po kraju. Decydująca batalia w Polsce

Nikt już nie pamięta międzynarodowej potężnej krytyki pod adresem Niemiec za ich politykę przed inwazją Rosji na Ukrainę i przez pierwszy przeszło rok toczącej się wojny. Stawiany wtedy do kąta Berlin wrócił do gry. Nie tylko w Kijowie. Warto zwrócić uwagę na odzyskiwanie przez Niemcy wpływów politycznych w krajach Europy Środkowej i na Bałkanach.

Zbezczeszczono groby Polaków na Białorusi z ostatniej chwili
Zbezczeszczono groby Polaków na Białorusi

W Kuropatach na obrzeżach stolicy Białorusi Mińska, gdzie znajdują się masowe groby ofiar represji z czasów stalinowskich, zbezczeszczono krzyże represjonowanych Polaków – informuje portal katolik.life.

Węgierska europoseł oburzona: To jest nie do przyjęcia, to próba wpłynięcia na wybory w Polsce z ostatniej chwili
Węgierska europoseł oburzona: To jest nie do przyjęcia, to próba wpłynięcia na wybory w Polsce

–  To jest nie do przyjęcia. Próba wpłynięcia na wybory w Polsce. Są pewne zasady demokracji i suwerenności krajowej – twierdzi węgierska europoseł Kinga Gal.

REKLAMA

Ks. prof. Andrzej Perzyński: Pięćdziesiątnica - od wyjścia z Egiptu do daru Ducha Świętego [wywiad]

"Zarówno żydowskie święto Szawuot, jak i chrześcijańskie Zesłanie Ducha Świętego celebrują pięćdziesięciodniowy okres na wiosnę, odpowiednio po Passze (Pesach) i Wielkanocy (Easter)" - opowiada ks. prof. Andrzej Perzyński. W rozmowie z KAI teolog z UKSW wyjaśnia relację między żydowskim i chrześcijańskim rozumieniem Pięćdziesiątnicy.
Duccio di Buoninsegna - Pięćdziesiątnica Ks. prof. Andrzej Perzyński: Pięćdziesiątnica - od wyjścia z Egiptu do daru Ducha Świętego [wywiad]
Duccio di Buoninsegna - Pięćdziesiątnica / wikimedia commons/public_domain/Duccio di Buoninsegna - Web Gallery of Art:

Dawid Gospodarek: Święto Pięćdziesiątnicy jest ważne dla Żydów, ale też dla chrześcijan... 

Ks. prof. Andrzej Perzyński: Zarówno żydowskie święto Szawuot, jak i chrześcijańskie Zesłanie Ducha Świętego celebrują pięćdziesięciodniowy okres na wiosnę, odpowiednio po Passze (Pesach) i Wielkanocy (Easter). Żydzi przynosili w okresie Paschy pierwsze kłosy, a dopełnieniem złożenia pierwocin był obrzęd przypadający na czas Pięćdziesiątnicy. Chrześcijanie w czasie Paschy wspominają ofiarę Chrystusa, która otrzymuje jakby ukoronowanie w zesłaniu Ducha Świętego w dniu Pięćdziesiątnicy.

- Co upamiętnia święto Szawuot i jak się ma do zesłania Ducha Świetego? 

– Święto Szawuot, zwane też Pięćdziesiątnicą upamiętnia wyjście z Egiptu, zawarcie przymierza, nadanie Prawa oraz ustanowienie Izraela jako ludu Bożego. Związek obu świąt opisanych w Księdze Wyjścia 19 i w Dziejach Apostolskich 2 podkreślają znaki: uderzenie wichru i języki ognia. Księga Dziejów Apostolskich opisuje święto Pięćdziesiątnicy jako dar Ducha Świętego dla wspólnoty chrześcijańskiej. W dniu Pięćdziesiątnicy rodzi się Kościół i rozpoczyna się jego misja wobec całego świata.

Opis Łukaszowy z Dziejów Apostolskich umieszcza Zesłanie Ducha Świętego w dniu Pięćdziesiątnicy, który jest dniem dziękczynienia za plony. Dzień przynoszenia pierwszych kłosów to był dzień następny po szabacie (Kpł 23, 11). Według Ewangelii Jana w tym dniu Zmartwychwstały Chrystus ukazał się uczniom i tchnął na nich Ducha Świętego. Janowa wersja zesłania Ducha Świętego odnosi się zatem do czasu składania pierwocin ze żniw jęczmiennych. Obie wersje w pewien sposób podkreślają ten sam czas składania Bogu pierwocin, a dar Ducha Świętego jest pierwszym darem Chrystusowego żniwa.

- Jak obchodzi się święto Szawuot?

– Szawuot łączy w sobie dwa główne obrzędy religijne. Pierwszym z nich są zbiory zboża na początku lata. Drugim jest nadanie Tory na górze Synaj, siedem tygodni po wyjściu z Egiptu. Pierwsze z nich określa rytuał święta, które było jednym z trzech świąt pielgrzymkowych starożytnego Izraela, kiedy to mężczyźni izraelscy mieli stawić się przed Bogiem w Jerozolimie, przynosząc ofiary z pierwszych owoców swoich zbiorów. Drugi określa znaczenie tego święta dla judaizmu, wiążąc je z przełomowym wydarzeniem żydowskiej pamięci religijnej, a mianowicie zawarciem przymierza między Bogiem a Izraelem, czego przykładem jest przyjęcie przez Izrael boskiego Prawa.

W synagodze czytania na święto Szawuot wzięte są z Księgi Rut. Jest wiele powodów włączenia tej księgi w liturgię święta. Historia opisana w Księdze Rut rozgrywa się w czasie zbiorów jęczmienia. Przyjęcie przez Rut religii Noemi odzwierciedla przyjęcie Tory przez Izraelitów na Synaju, a król Dawid, który rzekomo zmarł o tej porze roku zgodnie z tradycją rabiniczną, jest wspomniany na końcu Księgi Rut. Historia Noemi i cudzoziemki Rut na trwale wpisała się w dzieje przodków króla Dawida. Ewangelista Łukasz wykorzystuje ten motyw, aby pokazać, że należy ona również do łańcucha pokoleń poprzedzających Jezusa (Mt 1,5).

- Jest tu też piękny obraz oblubieńczej relacji Boga i Jego ludu.

– Tak. Jednym z najpiękniejszych ujęć święta Szawuot jest przedstawienie go jako małżeństwa pomiędzy Bogiem a Izraelem, którego tablice przykazań są ketubą, czyli dokumentem lub aktem ślubnym, który pan młody wręcza oblubienicy podczas wesela. W kongregacjach sefardyjskich (Hiszpania, Portugalia), przed czytaniem Tory w pierwszy dzień święta Szawuot, odczytywany jest akt małżeństwa (ketubah le-Shavuot) jako symboliczne zaręczyny Boga i Jego ludu Izraela.

Św. Paweł wspomina o świętowaniu Szawuot podczas planowania podróży do Koryntu (1 Kor 5, 9-12). Kiedy planuje on ponownie odwiedzić to miasto, informuje wierzących, że w tym roku będzie świętował Szawuot w Efezie w Azji Mniejszej (dzisiejsza Turcja), w jednej z jego społeczności: „Nie chcę was teraz widzieć tylko przelotnie, gdyż mam nadzieję spędzić z wami trochę czasu, jeśli Pan pozwoli. Ale pozostanę w Efezie aż do Pięćdziesiątnicy (πεντηκοστῆς); ponieważ otworzyły się przede mną szerokie drzwi do skutecznej pracy, a przeciwników jest wielu” (1 Kor 16,7-9).

- Święta Zesłania Ducha Świetego, chociażby przez zniesienie oktawy, dotknęły również posoborowe zmiany liturgiczne.

– Od czasu soborowej reformy liturgicznej Kościół rzymskokatolicki, a za nim wiele kościołów protestanckich, powrócił do postrzegania pięćdziesięciu dni po Wielkanocy jako jednego centralnego okresu liturgicznego, kończącego się w niedzielę Pięćdziesiątnicy, zamiast postrzegać Pięćdziesiątnicę jako niezależne święto o zstąpieniu Ducha Świętego. Przybliża to chrześcijańskie rozumienie Pięćdziesiątnicy do przedstawienia święta Szawuot w Biblii Hebrajskiej.

*** 

Andrzej P. Perzyński – prof. dr hab., na Wydziale Teologicznym UKSW w Warszawie pełni funkcje profesora zwyczajnego w Katedrze Religiologii i Ekumenizmu. Prezbiter archidiecezji łódzkiej. Wykładowca zagadnień ekumenicznych oraz teologii dogmatycznej w UKSW w Warszawie oraz w Wyższym Seminarium Duchownym i w Instytucie Teologicznym w Łodzi. Współinicjator powstania Polskiego Forum Chrześcijańskiego oraz Klubów Tygodnika Powszechnego. Członek Polskiej Rady Chrześcijan i Żydów.

Dawid Gospodarek / Łódź



Oceń artykuł
Wczytuję ocenę...

 

Polecane
Emerytury
Stażowe