Już 20 i 21 listopada odbędzie się Pomorski Kongres IPN. Skąd pomysł na takie wydarzenie i jaki jest jego cel?

Kongres będzie odpowiedzią na wyniki badań „Edukacja dla pamięci”, przeprowadzonych na zlecenie Instytutu Pamięci Narodowej przez zespół dr. hab. Krzysztofa Malickiego. Wiemy, że uczniowie preferują odmienną niż nauczyciele formę przekazu wiedzy historycznej. Dlatego o przeszłości opowiemy inaczej, nowocześniej. Na kongresie będziemy również kolportować specjalne wydawnictwo „Edukacja dla pamięci” z odrębnym fragmentem poświęconym badaniom nad świadomością historyczną w województwie pomorskim. Wyniki tych badań zostaną również przedstawione na specjalnym panelu z udziałem autora badań.

To będzie chyba pierwszy tego typu kongres o tematyce historycznej w Gdańsku - mieście o bogatej historii, szczególnie tej najnowszej, bo mowa o II wojnie światowej czy narodzinach Solidarności.

W trakcie dwóch dni kongresowych zaprezentujemy nowoczesne formy przekazywania wiedzy historycznej, dostosowane do oczekiwań młodszych pokoleń. Kongres stanowi konkretną odpowiedź na przeprowadzone na zlecenie IPN wyniki badań „Edukacja dla pamięci”. Wśród wielu wniosków które badania te przyniosły, wskazują one m.in. na potrzebę zmiany podejścia do edukacji historycznej.

Pomorski Kongres Pamięci Narodowej

W ramach Pomorskiego Kongresu Pamięci Narodowej zaplanowaliśmy ponad trzydzieści różnych wydarzeń, wśród których nie zabraknie: debat historycznych i edukacyjnych, pokazów filmowych, multimedialnych wystaw i stref nowych technologii, warsztatów i spektakli dla najmłodszych i młodszych („Miś Wojtek”, „Drużyna Inki”), spotkań autorskich i spotkań z rysownikami komiksów, spotkań z ludźmi odpowiedzialnymi za budowanie i utrwalanie naszej pamięci o historii naszej Ojczyzny budowanej na gruncie niepodległościowym. Poza tym dziesiątki odrębnych stoisk edukacyjnych, konferencja naukowa i aż dwa koncerty, każdy wieńczący dany dzień kongresu. Na odrębnych wydarzeniach będziemy szukać odpowiedzi na pytania: czy ściganie zbrodni niemieckich w XXI wieku ciągle ma sens, oraz jak uczyć, żeby zainteresować historią młode pokolenie Polaków? Podejmiemy też próbę oswojenia i zainteresowania naszych gości ciągle budzącym niepotrzebne kontrowersje tematem lustracji.

Nasz kongres odbywa się w Gdańsku, dlatego szczególną uwagę poświęcimy historii naszego regionu, opowiadając o początku II wojny światowej i antypolskiej, ludobójczej agresji niemieckiej na Pomorzu, opowiemy o powojennych sowieckich represjach, oraz o heroicznych zmaganiach Polaków z okupantem niemieckim i sowieckim w regionie (jak również opowieści o walce Polaków o wolność w ramach Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie). W Gdańsku na Pomorskim Kongresie Pamięci Narodowej będziemy także utrwalali pamięć o Polakach mordowanych przez ukraińskich nacjonalistów w ramach zbrodni wołyńskiej, a także o heroicznej walce Polaków z komunistyczną dyktaturą. Dlatego ważnymi częściami kongresu będą spotkania wokół poszukiwań miejsc pochówków ofiar komunistycznej dyktatury, wokół pomorskich wątków Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL, wokół postaci ks. Jerzego Popiełuszki (panel i film), a także specjalny panel zostanie poświęcony Gdańskowi jako kolebce polskiej wolności. Będziemy razem z osobami, którym zawdzięczamy naszą wolność. Uhonorujemy je Krzyżami Wolności i Solidarności i pokażemy piękny film o Innym osobom podziękujemy za pielęgnowanie pamięci o polskich bohaterach wręczając im medale Reipublicae Memoriae Meritum.

Edukacja historyczna to fundamentalna sprawa dla utrzymania świadomości narodowej naszego społeczeństwa, a więc też przyszłej suwerenności państwa. Jak Pan ocenia jej stan?

Edukacja jest jednym z najważniejszych elementów, kształtowania nas jako naród. Nie możemy zapominać o tym kim jesteśmy, kim byli nasi przodkowie, nie da się budować nowoczesnego społeczeństwa bez pamięci o własnej historii. Mamy swoje korzenie, z których powinniśmy i musimy być dumni. W dzisiejszych czasach obserwujemy niepokojący trend amnezji pamięci, próbujący sprowadzać naszą historię do mało istotnego elementu życia indywidualnego i społecznego, wartość ma posiadać tylko to, co przed nami. Tymczasem niemożliwe jest budowanie naszej teraźniejszości i przyszłości bez opierania jej na fundamentach tożsamościowych, niepodległościowych i filarach pamięci o dorobku i ofierze naszych Przodków. To im zawdzięczamy poczucie dumy z tego, że jesteśmy Polakami i że żyjemy w Ojczyźnie o której z wielu (historycznych) powodów możemy powiedzieć, że ją kochamy i że się z nią utożsamiamy. Polska stanowi fundament naszego wspólnotowego myślenia i budowania życia społecznego. Polska stanowi gwarant naszego bezpieczeństwa narodowego i jest najważniejszym wyznacznikiem dla szukania odpowiedzi na pytania, które zadaje sobie każdy z nas – kim jestem? gdzie żyję? kim byli moi przodkowie? Jaka jest historia mojej Ojczyzny?

Co do stanu edukacji historycznej, to mamy bardzo wiele do zrobienia na tym polu i te wyzwania podejmuje Instytut Pamięci Narodowej. Dostrzegamy bardzo złe zmiany w podstawie programowej historii, ale z drugiej strony to motywuje nas do działania, by nie pozwolić na to, żeby pamięć o naszych bohaterach zaginęła.

Możemy narzekać, że młodzież nie interesuje się historią, ale musimy sobie odpowiedzieć na pytanie co my zrobiliśmy, żeby młodych ludzi tą historią zainteresować. Pracownicy IPN nie oglądając się na żadne trudności wykonują tę ciężką pracę codziennie.

Nie jest łatwo zainteresować młodzież historią. Jak na tym polu działa IPN?

Instytut Pamięci Narodowej, idzie z duchem czasu i proponuję edukację historyczną w nowoczesnej formie, czego przykładem jest działalność Biura Nowych Technologii, którą będzie można zobaczyć na Pomorskim Kongresie Pamięci Narodowej.

To nie oznacza, że odchodzimy tradycyjnych form edukacji, ale obserwujemy to, że dziś głównym źródłem wiedzy jest internet i staramy się być aktywni z naszym przekazem także w sieci. Zawsze budowany on jest jednak w oparciu o gruntowne badania historyczne. Książka to nieodłączny fundament rzetelnej edukacji historycznej.

Czy na Kongresie możemy spodziewać się młodzieży i czegoś, co przyciągnie jej uwagę?

Pomorski Kongres Pamięci Narodowej to oferta dla każdego od lat 5 do 105. Ogromna strefa edukacyjna o powierzchni blisko 4000 metrów kwadratowych, na której będzie ponad 30 wystawców zaprezentuje swoją ofertę. A do tego, panele dyskusyjne, pokazy filmów, koncerty, nowe technologie, zajęcia z pierwszej pomocy. Jednym słowem, każdy miłośnik historii powinien odwiedzić Kongres bo znajdzie tu coś dla siebie, a jeśli ktoś interesuje się nią trochę mniej, to zapraszamy, żeby zobaczył, że historia może być ciekawa

Kongres będzie imprezą zamkniętą, czy każdy może wziąć udział?

Pomorski Kongres Pamięci jest bezpłatną i otwarta imprezą dla wszystkich chętnych. Zapraszam serdecznie do odwiedzin strony www.pomorskikongresipn.pl, gdzie dostępny jest bogaty program kongresu oraz możliwość zapisu na zajęcia grupowe i wspaniałe koncerty.