Piszę to słowa w Waszyngtonie, gdzie przebywam wraz z delegacją „spec -komisji” Parlamentu Europejskiego, która zajmuje się zagranicznymi ingerencjami w procesy demokratyczne w Unii Europejskiej i państwach członkowskich UE. Komisja ta powstała w dużej mierze z inicjatywy europosłów PiS i po zaakceptowaniu przez Unię Europejską raportów pokazujących fakty takich zagranicznych ingerencji (autorstwa pos. Anny Fotygi) oraz ich skalę. Chodzi głównie o działania Rosji, ale też szereg posłów zwraca uwagę na działania Chin, Iranu i państw Półwyspu Arabskiego. W skład delegacji wchodzą europosłowie z Polski (dwóch MEPs- tak określa się angielskim skrótem eurodeputowanych), Włoch (2), Francji (1), Niemiec (1), Danii (1)i Słowacji (1). A konkretnie przewodniczącym delegacji jest francuski socjalista Raphaël Glucksmann, syn znanego filozofa Andre Glucksmanna, a w jej skład wchodzą: niżej podpisany, socjalista z Włoch Pierfrancesco Majorino, liberał z Danii Morten Løkkegaard, przedstawicielka Zielonych – Niemka Viola von Cramon-Taubadel, reprezentant frakcji Tożsamość i Demokracja (eurosceptycy) Włoch Marco Dreosto, a także przedstawiciele Europejskiej Partii Ludowej Słowak Vladimr Bilcik oraz były szef MSZ za rządów PO-PSL i były szef MON za rządów PiS Radosław Sikorski.

W naszych rozmowach z przedstawicielami strony amerykańskiej towarzyszy nam ambasador UE w USA Stavros Lambrinidis. Ten grecki socjalista był przez dwie kadencje moim kolegą – europosłem, a przez jedną kadencję, podobnie jak ja później, wiceprzewodniczącym Parlamentu Europejskiego. Karierę w PE zakończył, bo został ministrem spraw zagranicznych swego kraju. Potem, przez siedem lat, był Specjalnym Przedstawicielem UE do spraw Praw Człowieka. Wraz z nim jest z nami obecny szef specjalnego biura Parlamentu Europejskiego w Waszyngtonie Irlandczyk Joseph Dunne, wcześniej wicedyrektor gabinetu irlandzkiego przewodniczącego PE Pata Coxa.

Z kim rozmawiamy…

W naszym programie mieliśmy szereg spotkań z istotnymi „think-tankami”, fundacjami oraz przedstawicielami administracji prezydenta Bidena. Na liście naszych rozmówców była między innymi Heather A. Conley- prezes German Marshall Fund. Jest szóstym w historii prezydentem tej opiniotwórczej, zwłaszcza w dziedzinie polityki zagranicznej sktruktury. Poprzednio dwanaście lat pracowała w innym prestiżowym ośrodku także zajmującym się polityką zagraniczną - Center for Strategic and International Studies (CSIS), gdzie była wiceprezesem odpowiedzialnym za Europę, Eurazję i Arktykę, a wcześniej dyrektorem zajmującym się Europą, Rosją i Eurazją. Szczególnie zajmowała się Rosją i rosyjską gospodarką, ale tez aktywnością Moskwy na Arktyce. Pracowała też jako dyrektor wykonawczy w biurze prezesa Amerykańskiego Czerwonego Krzyża, gdzie była współautorem reformy i unowocześnienia tej instytucji. Współpracowała też z Międzynarodowym Czerwonym Krzyżem, zwłaszcza w zakresie programów dotyczących Bliskiego Wschodu.

Spotkaliśmy się również z ambasador Karen Kornbluh, która nie tylko była amerykańskim dyplomatą, ale też zajmuje się wpływem nowoczesnych technologii informatycznych na procesy demokratyczne.

Wymieniliśmy opinie ze specjalistami z German Marshall Fund, wśród nich byli David Salvo, Bred Schafer (specjalista od manipulowania informacją), Kristine Berzina (ekspert od geopolityki), Jonathan Katz niegdyś w USA odpowiedzialny za obszar postsowiecki.

Z administracją prezydenta Bidena…

W Biurze Łącznikowym Parlamentu Europejskiego w Waszyngtonie spotkaliśmy się z ekspertami kolejnego bardzo prestiżowego ośrodka zajmującego się polityką międzynarodowa – Atlantic Council. Na liście naszych rozmówców był miedzy innymi ambasador John Herbst , obecnie szef Eurasia Center Atlantic Council. Wcześniej jednak przed trzydzieści jeden lat pracował jako amerykański dyplomata, między innymi był ambasadorem USA na Ukrainie w latach 2003-2006, gdzie odegrał ważną rolę w staraniach o zapewnienie naszemu sąsiadowi uczciwych wyborów prezydenckich oraz przy międzynarodowym sprzeciwie wobec przemocy w okresie „Pomarańczowej Rewolucji” i tzw. Pierwszego Majdanu. Wcześniej był ambasadorem w Uzbekistanie (2000-2003) i odegrał ważną rolę w instalowaniu amerykańskich oddziałów w sąsiednim  Afganistanie po zamachach terrorystów islamskich 11 września 2001 roku.

Naszymi rozmówcami byli również Graham Brookie ,który mówił o rosyjskich kampaniach dezinformacyjnych na temat Ukrainy, ale także teoriach konspiracyjnych i politycznej przemocy w Ameryce (zamieszki na Kapitolu 6 stycznia 2021 roku), Justin Sherman (kwestia bezpieczeństwa w „globalnym internecie”) oraz Ben Judah (wpływ zagranicznych finansów na krajową aktywność polityczną).

Spotkaliśmy się też z Laurą Rosenberger z Rady Bezpieczeństwa Narodowego USA. Pracowała ona w Radzie jeszcze za prezydentury  Baracka Obamy, współpracując blisko miedzy innymi z Antony Blinkenem czyli obecnym sekretarzem stanu USA. W administracji Obamy zajmowała się Chinami ale także Koreą Południową oraz konfliktem z Koreą Północną. W tej kluczowej dla bezpieczeństwa Ameryki skrukturze administracji prezydenta Bidena odpowiada za Chiny. Towarzyszyły jej również Jennie Welch odpowiadająca za Chiny i Tajwan oraz Katrina M. Elledge, która zajmuje się w Radzie Bezpieczeństwa Narodowego sprawami Rosji.

Mieliśmy też wymianę opinii z dr Lynne Parker z Białego Domu, piastującą kierownicze stanowisko Biurze Nauki i Polityki Technologicznej Białego Domu (wcześniej doktorat z nauk komputerowych na słynnym MIT -Massachusetts Institute of Technology i praca profesora na University of Tennessee). Spotkaliśmy się również z Miną Hsiang z US Digital Service prezydenta Bidena. Ta absolwentka wspomnianej już Massachusetts Institute of Technology i mająca MBA na Harward Business School również wywodzi się z „ery Obamy” – w tamtych czasach była dyrektorem wykonawczym Digital Service w HHS (Department of Health and Human Services), a następnie odegrała ważną rolę w kontekście zaniedbanej w USA walce z COVID-19. Dodajmy do tego spisu  jeszcze okrągły stół z ekspertami z kolejnego kluczowego amerykańskiego „think-tanku” czyli National Democratic Institute (NDI).

W Departamencie Stanu USA

Ważny był też cykl trzy i pół godzinnych spotkań w Departamencie Stanu USA. Naszymi rozmówcami byli najbliżsi współpracownicy Antony Blinkena: odpowiedzialna za sprawy Wschodniej Azji i Pacyfiku Camille Dawson oraz Kara McDonald kierującą biurem Demokracji i Praw Człowieka w amerykańskim MSZ. Obie mają funkcje "Deputy Assistant Secretary of State".

Na liście naszych rozmówców była też awizowana Lina Khan - bardzo młoda szefowa prestiżowej Federal Trade Commission. To najmłodszy szef tej instytucji w jej długiej historii. Ta urodzona w Londynie (przyjechała do USA w wieku 11 lat) córka pakistańskich imigrantów, prawniczka po prestiżowej Yale Law School uzyskała to kluczowe dla amerykańskiej gospodarki stanowisko w wieku zaledwie 31 lat.

Piszę ten artykuł w trakcie wizyty- za wcześnie więc na konkluzje. Jedno jest pewne : największym wyzwaniem dla współczesnej Ameryki są Chiny. To priorytet "numer jeden". Reszta może być ważna, ale jest... mniej ważna. A w wymiarze wewnętrznym konflikt rządzących Demokratów z mogącymi przejąć już w listopadzie 2022 obie izby Kongresu Republikanami nie jest wcale mniejszy niż podczas kampanii prezydenckiej A. D. 2020.

*tekst ukazał się w „Gazecie Polskiej Codziennie” (24.02.2022)