Polska nie musi instytucjonalizować związków jednopłciowych. Analiza wyroku ETPC

Europejski Trybunał Praw Człowieka orzekł, że Polska ma obowiązek prawnego uznawania związków jednopłciowych. Wykonanie tego wyroku może wiązać się z instytucjonalizacją tego typu konkubinatów czy nawet ustanowieniem tzw. małżeństw osób tej samej płci. Instytut Ordo Iuris przygotował analizę, z której wynika, że byłoby to niezgodne z art. 18 Konstytucji RP. Wbrew doniesieniom medialnym, wyrok ETPC nie oznacza bezwzględnego obowiązku wprowadzenia związków jednopłciowych. Możliwe jest wykonanie wyroku w mniej radykalny sposób.

PRZECZYTAJ ANALIZĘ - LINK

Sprawa wiąże się ze skierowanymi do Trybunału w Strasburgu skargami na polskie prawo, które nie przewiduje możliwości formalizacji związków osób tej samej płci. Złożyło je pięć par jednopłciowych z Polski. Trybunał orzekł, że brak „prawnego uznania i ochrony” związków jednopłciowych przez Polskę narusza prawo skarżących do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego (art. 8 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka). Wyrok ETPC w tej sprawie wejdzie w życie 12 marca 2024 r., chyba że wcześniej rząd zdecyduje się na skorzystanie z prawa do złożenia wniosku o ponowne rozpoznanie sprawy przez Wielką Izbę.

Centrum Prawa Międzynarodowego Instytutu Ordo Iuris przygotowało analizę wyroku, w przedstawiając jego potencjalne skutki i krytykując jego założenia. Po pierwsze, pełna instytucjonalizacja związków jednopłciowych (przez utworzenie tego rodzaju „małżeństw” lub rejestrowanych konkubinatów) byłaby niezgodna z art. 18 Konstytucji RP, który wyklucza możliwość tworzenia nowych instytucji prawa rodzinnego, alternatywnych wobec małżeństwa rozumianego jako związek kobiety i mężczyzny. Wynika to z ugruntowanej wykładni od dawna prezentowanej przez wielu wybitnych prawników (takich jak prof. Andrzej Mączyński, dr Bolesław Banaszkiewicz, sędzia Sądu Najwyższego Zbigniew Strus czy dr Witold Borysiak). W ten sposób wypowiadały się też Sąd Najwyższy (np. w opinii z 2012 r. nt. projektu ustawy o związkach partnerskich) i Trybunał Konstytucyjny (wyrok z 2004 r. w sprawie traktatu akcesyjnego do UE).

Ponadto, nawet z punktu widzenia samej Konwencji, wykonanie wyroku ETPC w tej sprawie nie musi oznaczać instytucjonalizacji w sensie ścisłym tzn. ustanowienia jednopłciowych „małżeństw” czy rejestrowanych związków. Trybunał nie mówi bowiem o obowiązku instytucjonalizacji, lecz o prawnym uznaniu i ochronie związków jednopłciowych, co jest pojęciem węższym. Możliwe jest tzw. uznanie „ex lege”, czyli wprowadzenie punktowych udogodnień dla par jednopłciowych w niektórych sprawach życia codziennego, w których, zdaniem ETPC, Polska nie zapewnia im należytej ochrony (np.  w zakresie informacji na temat zdrowia konkubenta bez konieczności wystawiania pełnomocnictwa, dziedziczenia po sobie bez konieczności spisywania testamentu czy możliwości wzięcia urlopu w celu opieki nad konkubentem).

Instytut Ordo Iuris wskazuje, że w tym kontekście nieścisłe i błędne są doniesienia niektórych mediów o obowiązku wprowadzenia związków partnerskich przez Polskę. W wyroku Trybunału ani razu nie pada takie zdanie, lecz konsekwentnie mówi się w nim o „prawnym uznaniu i ochronie”, które może, ale nie musi polegać na instytucjonalizacji związków jednopłciowych.


Oceń artykuł
Wczytuję ocenę...

 

POLECANE
Prezydent Andrzej Duda mianował dowódców armii z ostatniej chwili
Prezydent Andrzej Duda mianował dowódców armii

Prezydent Andrzej Duda, na podstawie art. 134 ust. 3 i 5 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, mianował Dowódcę Generalnego Rodzajów Sił Zbrojnych oraz Dowódcę Wojsk Obrony Terytorialnej, a także nadał jeden stopień generała Wojska Polskiego.

Znana restauratorka Magdalena G. stanie przed sądem. Grozi jej ogromna kara z ostatniej chwili
Znana restauratorka Magdalena G. stanie przed sądem. Grozi jej ogromna kara

– Prokuratura skierowała do sądu akt oskarżenia przeciwko Magdalenie G., której zarzucono reklamowanie wina na facebooku – poinformował rzecznik warszawskiej prokuratury okręgowej prok. Szymon Banna.

Niemiecki MON: Grupa związana z rosyjskim GRU zaatakowała Niemcy w cyberprzestrzeni z ostatniej chwili
Niemiecki MON: Grupa związana z rosyjskim GRU zaatakowała Niemcy w cyberprzestrzeni

– Rosyjski wywiad wojskowy stoi za ubiegłorocznym cyberatakiem na zarząd Socjaldemokratycznej Partii Niemiec (SPD) – powiedziała w piątek szefowa niemieckiej dyplomacji. – Hakerzy państwa rosyjskiego zaatakowali Niemcy w cyberprzestrzeni – podkreśliła Annalena Baerbock podczas wizyty w Australii i zapowiedziała "konsekwencje".

Waldemar Krysiak: Są powody by banować TikToka. Ale Wiadomości
Waldemar Krysiak: Są powody by banować TikToka. Ale

USA chce zakazać chińskiego TikToka. Biden już podpisał ustawę, która zmusza aplikację z Azji do sprzedaży swoich udziałów. Kiedy jednak bliżej przyjrzymy się nowej legislacji, okazuje się, że wcale chyba nie o TikToka chodzi – Amerykanie powinni znowu bać się o swoją wolność.

Polak dokonał przełomowego eksperymentu dla rozwoju sztucznej inteligencji Wiadomości
Polak dokonał przełomowego eksperymentu dla rozwoju sztucznej inteligencji

Dr Jan Kocoń wraz z T. Feridanem oraz P. Kazienko przeprowadził badanie pozwalające ogromnym modelom językowym na samodzielną identyfikację luk w wiedzy i autonomiczne uczenie się. To jest filar AI.

Biały Dom: Rosja wysyła Korei Płn. setki tysięcy baryłek paliwa wbrew sankcjom ONZ z ostatniej chwili
Biały Dom: Rosja wysyła Korei Płn. setki tysięcy baryłek paliwa wbrew sankcjom ONZ

Tylko w marcu Rosja wysłała Korei Płn. 165 tys. baryłek rafinowanej ropy, wbrew restrykcjom ONZ - powiedział w czwartek rzecznik amerykańskiej Rady Bezpieczeństwa Narodowego John Kirby. USA z partnerami przygotowują w związku z tym nowe sankcje.

To już oficjalne. Sensacyjne doniesienia w sprawie Roksany Węgiel z ostatniej chwili
To już oficjalne. Sensacyjne doniesienia w sprawie Roksany Węgiel

Roksana Węgiel jest najmłodszą uczestniczką obecnej edycji „Tańca z gwiazdami”. Piosenkarka ogłosiła, że jeśli wygra 14. edycję "Tańca z Gwiazdami", to w 2026 roku weźmie udział w krajowych preselekcjach do Konkursu Piosenki Eurowizji.

Nie żyje znany polski youtuber. Wstrząsające słowa przed śmiercią z ostatniej chwili
Nie żyje znany polski youtuber. Wstrząsające słowa przed śmiercią

Ostatnio media obiegła smutna wiadomość. Nie żyje znany polski youtuber. Miał zaledwie 31 lat.

Telewizja Republika wyprzedziła TVN24 z ostatniej chwili
Telewizja Republika wyprzedziła TVN24

Dobre wiadomości dla Telewizji Republika. Kilka dni temu dziennikarz Tomasz Sakiewicz informował w mediach społecznościowych, że nawet pięć programów stacji biło na głowę pod względem oglądalności TVN24. Teraz ujawniono więcej szczegółów.

Prof. Boštjan Marko Turk: Ostatnia szansa Unii Europejskiej Wiadomości
Prof. Boštjan Marko Turk: Ostatnia szansa Unii Europejskiej

"Zdałam sobie sprawę, że wszystkie ludzkie nieszczęścia wynikają z tego, że nie mówią jasno. Postanowiłem więc mówić i działać jasno". Te słowa wypowiedział francuski pisarz Albert Camus w swojej niezapomnianej powieści "Dżuma". Jego słowa wydają się spełniać w proroczy sposób w najtrudniejszym okresie, przez jaki Europa przeszła od czasów wojny. Nabierają one kształtu w retoryce Ursuli von der Leyen, przewodniczącej Komisji Europejskiej i czołowej postaci na starym kontynencie. Jej język jest bezprecedensowy w kategoriach klasycznego politycznego oratorium. Jednak obecna retoryka w Brukseli, retoryka współczesnych mandarynów, okazuje się być tego samego rodzaju.

REKLAMA

Polska nie musi instytucjonalizować związków jednopłciowych. Analiza wyroku ETPC

Europejski Trybunał Praw Człowieka orzekł, że Polska ma obowiązek prawnego uznawania związków jednopłciowych. Wykonanie tego wyroku może wiązać się z instytucjonalizacją tego typu konkubinatów czy nawet ustanowieniem tzw. małżeństw osób tej samej płci. Instytut Ordo Iuris przygotował analizę, z której wynika, że byłoby to niezgodne z art. 18 Konstytucji RP. Wbrew doniesieniom medialnym, wyrok ETPC nie oznacza bezwzględnego obowiązku wprowadzenia związków jednopłciowych. Możliwe jest wykonanie wyroku w mniej radykalny sposób.

PRZECZYTAJ ANALIZĘ - LINK

Sprawa wiąże się ze skierowanymi do Trybunału w Strasburgu skargami na polskie prawo, które nie przewiduje możliwości formalizacji związków osób tej samej płci. Złożyło je pięć par jednopłciowych z Polski. Trybunał orzekł, że brak „prawnego uznania i ochrony” związków jednopłciowych przez Polskę narusza prawo skarżących do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego (art. 8 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka). Wyrok ETPC w tej sprawie wejdzie w życie 12 marca 2024 r., chyba że wcześniej rząd zdecyduje się na skorzystanie z prawa do złożenia wniosku o ponowne rozpoznanie sprawy przez Wielką Izbę.

Centrum Prawa Międzynarodowego Instytutu Ordo Iuris przygotowało analizę wyroku, w przedstawiając jego potencjalne skutki i krytykując jego założenia. Po pierwsze, pełna instytucjonalizacja związków jednopłciowych (przez utworzenie tego rodzaju „małżeństw” lub rejestrowanych konkubinatów) byłaby niezgodna z art. 18 Konstytucji RP, który wyklucza możliwość tworzenia nowych instytucji prawa rodzinnego, alternatywnych wobec małżeństwa rozumianego jako związek kobiety i mężczyzny. Wynika to z ugruntowanej wykładni od dawna prezentowanej przez wielu wybitnych prawników (takich jak prof. Andrzej Mączyński, dr Bolesław Banaszkiewicz, sędzia Sądu Najwyższego Zbigniew Strus czy dr Witold Borysiak). W ten sposób wypowiadały się też Sąd Najwyższy (np. w opinii z 2012 r. nt. projektu ustawy o związkach partnerskich) i Trybunał Konstytucyjny (wyrok z 2004 r. w sprawie traktatu akcesyjnego do UE).

Ponadto, nawet z punktu widzenia samej Konwencji, wykonanie wyroku ETPC w tej sprawie nie musi oznaczać instytucjonalizacji w sensie ścisłym tzn. ustanowienia jednopłciowych „małżeństw” czy rejestrowanych związków. Trybunał nie mówi bowiem o obowiązku instytucjonalizacji, lecz o prawnym uznaniu i ochronie związków jednopłciowych, co jest pojęciem węższym. Możliwe jest tzw. uznanie „ex lege”, czyli wprowadzenie punktowych udogodnień dla par jednopłciowych w niektórych sprawach życia codziennego, w których, zdaniem ETPC, Polska nie zapewnia im należytej ochrony (np.  w zakresie informacji na temat zdrowia konkubenta bez konieczności wystawiania pełnomocnictwa, dziedziczenia po sobie bez konieczności spisywania testamentu czy możliwości wzięcia urlopu w celu opieki nad konkubentem).

Instytut Ordo Iuris wskazuje, że w tym kontekście nieścisłe i błędne są doniesienia niektórych mediów o obowiązku wprowadzenia związków partnerskich przez Polskę. W wyroku Trybunału ani razu nie pada takie zdanie, lecz konsekwentnie mówi się w nim o „prawnym uznaniu i ochronie”, które może, ale nie musi polegać na instytucjonalizacji związków jednopłciowych.



Oceń artykuł
Wczytuję ocenę...

 

Polecane
Emerytury
Stażowe