[Tylko u nas] Tadeusz Płużański: Aresztował „Inkę”. Zabijał pod Orłowem

16 lutego 1946 roku Eliasz Koton dowodził obławą UB (wspólnie z NKWD i LWP) pod Orłowem przeciw oddziałom NZW Romualda Rajsa "Burego" i Kazimierza Chmielowskiego "Rekina", które straciły 20 zabitych. Ten komunistyczny sadysta, późniejszy pułkownik UB, nigdy nie odpowiedział za swoje zbrodnie.
Eliasz Koton [Tylko u nas] Tadeusz Płużański: Aresztował „Inkę”. Zabijał pod Orłowem
Eliasz Koton / IPN

Koton znany był z tego, że nie tylko nakazywał swoim podwładnym torturowanie zatrzymanych „wrogów ludu”, ale sam, w wyjątkowo wyrafinowany sposób, znęcał się nad nimi.

Urodzony w 1915 roku w Wilnie. Skończył Wydział Ślusarsko-Mechaniczny Wileńskiej Szkoły Technicznej (1933). Absolwent kursu NKWD w Kujbyszewie. 17 sierpnia 1944 roku jako funkcjonariusz Resortu Bezpieczeństwa Publicznego PKWN został skierowany do dyspozycji szefa Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa w Białymstoku i mianowany kierownikiem Sekcji I Kontrwywiadu tamtejszej bezpieki. W latach 1945-1947 na kierowniczych stanowiskach WUBP w Białymstoku.

Z tego okresu zachowała się notatka:

„Kapitan [Eljasz] Koton z wojew[ódzkiego] UBP oświadczył, że tylko czeka na ukończenie terminu ujawniania AK. W dalszym ciągu przed komisją likwidacyjną [AK] oświadczył, że posiada dokładne spisy placówek AK i nie będzie się nazywać Koton, jeżeli na tej podstawie nie osadzi reszty bandytów w więzieniu”. 

W czerwcu 1945 roku Koton nakazał aresztować Danutę Siedzikównę ps. „Inka”, sanitariuszkę antykomunistycznego oddziału mjr Zygmunta Szendzielarza „Łupaszki”. Wtedy „Inka” została odbita przez patrol żołnierzy 5 Wileńskiej Brygady AK (ostatecznie, po ponownym aresztowaniu, zginęła zamordowana w piwnicy gdańskiego aresztu 28 sierpnia 1946 roku).

1 października 1946 roku na drodze z Zambrowa do Ostrowi Mazowieckiej Koton został ciężko ranny w wybuchu miny założonej przez żołnierzy polskiego podziemia niepodległościowego. Następnie był zastępcą szefa WUBP w Szczecinie (1947-1948) i we Wrocławiu (1948-1950). W latach 1950-55 szef Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa w Szczecinie. 

24 kwietnia 1953 roku przesłał do centrali Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego w Warszawie, przygotowane na podstawie opracowań naczelników wydziałów szczecińskiego WUBP, „Sprawozdanie z okresu choroby, a następnie śmierci tow. Stalina”: „Aparat bezpieczeństwa na terenie województwa podczas tych dni zastosował represje wobec 43 osób, w tym 34 osoby zatrzymano profilaktycznie, po 48 godzinach zostały zwolnione, zaś na 9 osób sprawy skierowano do sądu. Z tego przypada 35 osób na PUBP, a 8 osób na aparat wojewódzki”.

W 1956 roku Eljasz Koton przeniósł się do Gdańska na stanowisko kierownika Wojewódzkiego Urzędu do spraw Bezpieczeństwa Publicznego. Od 16 listopada 1956 roku w dyspozycji szefa Komitetu ds Bezpieczeństwa Publicznego, 20 lutego 1957 roku zwolniony ze służby, jednak już następnego dnia mianowany starszym radcą Centralnego Archiwum MSW. 

Na koniec szereg odznaczeń: Krzyż Oficerski (1954) i Kawalerski (1945) Order Odrodzenia Polski, Medal Zwycięstwa i Wolności 1945 (1945), Srebrny Medal Zasłużonym na Polu Chwały (1945) (za Lenino), Order Krzyża Grunwaldu III klasy (1946), Złoty (1947) i Srebrny (1946) Krzyż Zasługi, czechosłowacki Medal "Za Odwagę" (1948), Odznaka "10 Lat w Służbie Narodu" i Medal 10-lecia Polski Ludowej (1954).
Zmarł w 1979 roku, został pochowany na… Powązkach Wojskowych w Warszawie.
 


 

POLECANE
The Economist: Ukraina zmaga się z finansowym kryzysem. Pieniędzy starczy do końca lutego z ostatniej chwili
"The Economist": Ukraina zmaga się z finansowym kryzysem. Pieniędzy starczy do końca lutego

Jak poinformował „The Economist”, Ukraina zmaga się z potężnym kryzysem finansowym. Pieniędzy starczy jej do końca lutego.

Groźny atak hakerski w Polsce. Wyciekły dane klientów znanego biura podróży z ostatniej chwili
Groźny atak hakerski w Polsce. Wyciekły dane klientów znanego biura podróży

Minister cyfryzacji, wicepremier Krzysztof Gawkowski poinformował, że w związku z atakiem hakerskim na spółkę Nowa Itaka, doszło do wycieku danych logowania części klientów korzystających z usług biura podróży. Zapewnił, że specjaliści z NASK pozostają w stałym kontakcie z ITAKĄ.

Dlaczego ONZ z agresorów czyni ofiary? Anna Wiejak: To kwestia lewicowego sposobu myślenia tylko u nas
Dlaczego ONZ z agresorów czyni ofiary? Anna Wiejak: To kwestia lewicowego sposobu myślenia

Opowiedzenie się przez Organizację Narodów Zjednoczonych po stronie karteli narkotykowych, a nie ginących wskutek ich działalności ludzi może szokować, ale kiedy przeanalizujemy, co działo się w tej instytucji przez ostatnie dziesięciolecia, okaże się, iż jest to tylko wypadkowa wcześniejszych procesów.

Ważny komunikat dla mieszkańców Poznania z ostatniej chwili
Ważny komunikat dla mieszkańców Poznania

Od poniedziałku, 3 listopada, w Poznaniu rozpoczynają się dwie kluczowe inwestycje komunikacyjne – przebudowa mostu Bolesława Chrobrego oraz budowa nowej trasy tramwajowej w ul. Ratajczaka. Oznacza to duże utrudnienia dla pasażerów komunikacji miejskiej i kierowców.

Awaria BLIKA. Operator wydał komunikat z ostatniej chwili
Awaria BLIKA. Operator wydał komunikat

Użytkownicy BLIKA mogą mieć obecnie trudności z korzystaniem z niektórych funkcji systemu – poinformował w sobotę operator. Trwają prace nad przywróceniem pełnej dostępności usługi - dodał w oświadczeniu.

Polska eksportuje więcej towarów wysokich technologii niż Szwecja czy Hiszpania z ostatniej chwili
Polska eksportuje więcej towarów wysokich technologii niż Szwecja czy Hiszpania

W 2024 r. udział towarów wysokich technologii w polskim eksporcie ogółem wyniósł 9,1 proc. Pod względem wartości Polska eksportuje więcej towarów high-tech niż Szwecja czy Hiszpania – wynika z udostępnionego PAP raportu Polskiego Funduszu Rozwoju.

Tragedia w Zdunach. 7-letni chłopiec zginął podczas halloweenowej zabawy z ostatniej chwili
Tragedia w Zdunach. 7-letni chłopiec zginął podczas halloweenowej zabawy

W piątek w Zdunach (woj. wielkopolskie) doszło do tragicznego wypadku. Podczas halloweenowej zabawy 7-letni chłopiec został potrącony przez samochód. Dziecko zmarło w szpitalu mimo reanimacji i natychmiastowej pomocy ratowników. Sprawą zajmuje się policja i prokuratura.

Ukraiński wywiad uderzył pod Moskwą. Zniszczony strategiczny rurociąg paliwowy z ostatniej chwili
Ukraiński wywiad uderzył pod Moskwą. Zniszczony strategiczny rurociąg paliwowy

Ukraińskie siły specjalne zaatakowały i zniszczyły trzy nitki rurociągu Kolcewoj wokół stolicy Rosji, Moskwy, który służył do zaopatrywania w paliwo rosyjskiej armii – powiadomił w sobotę wywiad wojskowy Ukrainy (HUR).

Wyłączenia prądu. Ważny komunikat dla mieszkańców kujawsko-pomorskiego z ostatniej chwili
Wyłączenia prądu. Ważny komunikat dla mieszkańców kujawsko-pomorskiego

Operatorzy Enea i Energa przekazali harmonogram planowanych przerw w dostawie energii elektrycznej w województwie kujawsko-pomorskim. Wyłączenia zaplanowano w najbliższych dniach w wielu miejscowościach regionu – m.in. w Bydgoszczy, Toruniu, Włocławku, Grudziądzu, Chełmnie i okolicznych gminach.

Polska zniczową potęgą. Eksport wart setki milionów euro z ostatniej chwili
Polska "zniczową potęgą". Eksport wart setki milionów euro

Polska pozostaje największym producentem świec i zniczy w Europie, ich eksport w ub. roku wyniósł ok. 700 mln euro - przekazał PAP przedstawiciel branży Łukasz Kuchta. Zwrócił uwagę, że w Polsce pojawiają się produkty LED-owe pochodzenia azjatyckiego, które stanowią ok. 14 proc. rynku.

REKLAMA

[Tylko u nas] Tadeusz Płużański: Aresztował „Inkę”. Zabijał pod Orłowem

16 lutego 1946 roku Eliasz Koton dowodził obławą UB (wspólnie z NKWD i LWP) pod Orłowem przeciw oddziałom NZW Romualda Rajsa "Burego" i Kazimierza Chmielowskiego "Rekina", które straciły 20 zabitych. Ten komunistyczny sadysta, późniejszy pułkownik UB, nigdy nie odpowiedział za swoje zbrodnie.
Eliasz Koton [Tylko u nas] Tadeusz Płużański: Aresztował „Inkę”. Zabijał pod Orłowem
Eliasz Koton / IPN

Koton znany był z tego, że nie tylko nakazywał swoim podwładnym torturowanie zatrzymanych „wrogów ludu”, ale sam, w wyjątkowo wyrafinowany sposób, znęcał się nad nimi.

Urodzony w 1915 roku w Wilnie. Skończył Wydział Ślusarsko-Mechaniczny Wileńskiej Szkoły Technicznej (1933). Absolwent kursu NKWD w Kujbyszewie. 17 sierpnia 1944 roku jako funkcjonariusz Resortu Bezpieczeństwa Publicznego PKWN został skierowany do dyspozycji szefa Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa w Białymstoku i mianowany kierownikiem Sekcji I Kontrwywiadu tamtejszej bezpieki. W latach 1945-1947 na kierowniczych stanowiskach WUBP w Białymstoku.

Z tego okresu zachowała się notatka:

„Kapitan [Eljasz] Koton z wojew[ódzkiego] UBP oświadczył, że tylko czeka na ukończenie terminu ujawniania AK. W dalszym ciągu przed komisją likwidacyjną [AK] oświadczył, że posiada dokładne spisy placówek AK i nie będzie się nazywać Koton, jeżeli na tej podstawie nie osadzi reszty bandytów w więzieniu”. 

W czerwcu 1945 roku Koton nakazał aresztować Danutę Siedzikównę ps. „Inka”, sanitariuszkę antykomunistycznego oddziału mjr Zygmunta Szendzielarza „Łupaszki”. Wtedy „Inka” została odbita przez patrol żołnierzy 5 Wileńskiej Brygady AK (ostatecznie, po ponownym aresztowaniu, zginęła zamordowana w piwnicy gdańskiego aresztu 28 sierpnia 1946 roku).

1 października 1946 roku na drodze z Zambrowa do Ostrowi Mazowieckiej Koton został ciężko ranny w wybuchu miny założonej przez żołnierzy polskiego podziemia niepodległościowego. Następnie był zastępcą szefa WUBP w Szczecinie (1947-1948) i we Wrocławiu (1948-1950). W latach 1950-55 szef Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa w Szczecinie. 

24 kwietnia 1953 roku przesłał do centrali Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego w Warszawie, przygotowane na podstawie opracowań naczelników wydziałów szczecińskiego WUBP, „Sprawozdanie z okresu choroby, a następnie śmierci tow. Stalina”: „Aparat bezpieczeństwa na terenie województwa podczas tych dni zastosował represje wobec 43 osób, w tym 34 osoby zatrzymano profilaktycznie, po 48 godzinach zostały zwolnione, zaś na 9 osób sprawy skierowano do sądu. Z tego przypada 35 osób na PUBP, a 8 osób na aparat wojewódzki”.

W 1956 roku Eljasz Koton przeniósł się do Gdańska na stanowisko kierownika Wojewódzkiego Urzędu do spraw Bezpieczeństwa Publicznego. Od 16 listopada 1956 roku w dyspozycji szefa Komitetu ds Bezpieczeństwa Publicznego, 20 lutego 1957 roku zwolniony ze służby, jednak już następnego dnia mianowany starszym radcą Centralnego Archiwum MSW. 

Na koniec szereg odznaczeń: Krzyż Oficerski (1954) i Kawalerski (1945) Order Odrodzenia Polski, Medal Zwycięstwa i Wolności 1945 (1945), Srebrny Medal Zasłużonym na Polu Chwały (1945) (za Lenino), Order Krzyża Grunwaldu III klasy (1946), Złoty (1947) i Srebrny (1946) Krzyż Zasługi, czechosłowacki Medal "Za Odwagę" (1948), Odznaka "10 Lat w Służbie Narodu" i Medal 10-lecia Polski Ludowej (1954).
Zmarł w 1979 roku, został pochowany na… Powązkach Wojskowych w Warszawie.
 



 

Polecane
Emerytury
Stażowe